100 rifles

ΤΑ 100 ΝΤΟΥΦΕΚΙΑ

Η.Π.Α., 1969.

Διάρκεια: 110 λεπτά

Σκηνοθεσία: Τομ Γκράις

Σενάριο: Κλερ Χαφέικερ και Τομ Γκράις (από το μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Μακ Λίοντ)

Παίζουν: Τζιμ Μπράουν, Ράκελ Γουέλτς, Μπαρτ Ρέινολντς, Φερνάντο Λάμας, Νταν Ο’Χέρλιχι

Βρισκόμαστε στο επαναστατημένο Μεξικό, στον αγώνα να φύγει η 35ετής δικτατορία του Πορφύριο Ντιάζ. Οι επαναστάτες αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα. Ένας Μεξικανός κλέβει 100 τουφέκια και τον κυνηγάει ένας μαύρος σερίφης. Θα γνωριστούν με μια φλογερή Ινδιάνα που είναι αλληλέγγυα στην εξέγερση, ενώ θα αποδειχθεί πως τα 100 όπλα προορίζονταν για τους επαναστάτες. Θα αποτελέσουν μια ομάδα και θα αρχίσει η σκληρή δράση κατά των καθεστωτικών.

Από έναν παραγνωρισμένο σκηνοθέτη ένα σπουδαίο μεταγουέστερν με στοιχεία σπαγγέτι. Οι αναφορές στην επανάσταση, τη συντροφικότητα και τη συλλογικότητα είναι συγκλονιστικές, ειλικρινείς, καίριες, άμεσες. Μεξικανός μαύρος και Ινδιάνα (καθόλου τυχαία η επιλογή) πολεμούν ενάντια στην καταπίεση.

Ωστόσο, το φιλμ περιέχει και ένα ιδιαίτερο, κρυφό μήνυμα. Είναι οι έμμεσες (αλλά σαφείς για όσους νιώθουν) αναφορές στον πόλεμο του Βιετνάμ, στο αμερικανικό άδικο, στην εποποιία των κατοίκων της ασιατικής χώρας. Η δράση έρχεται καταιγιστική, οι σφαγές είναι τρομερές, το στιλ υπέροχο. Οι ρόλοι πειστικοί με τον Τζιμ Μπράουν να ξεχωρίζει, ενώ ο έμπειρος Τζέρι Γκόλντσμιθ «γράφει» μια ταιριαστή μουσική επένδυση. Υπάρχουν και το ερωτικό και το ψυχαναλυτικό και το ανταγωνιστικό επίπεδο, αλλά, παρά το τελικό δραματικό φινάλε, εκείνο που διαυγάζει είναι ο πόθος για ελευθερία.

Στα 1969, πέραν των άλλων, το κλασικό, παραδοσιακό, αμερικανικό γουέστερν έχει να αντιμετωπίσει τη δύναμη και τη σύγκριση με το σπαγγέτι και αναπαράγει φόρμες του (σαφώς η έντονη βία και δράση) με τρόπο πειστικό, όπως κάνει ο Πέκινπο την ίδια χρονιά με την Άγρια Συμμορία.

100-rifles-foto2

Τα 100 τουφέκια, εκτός των άλλων, μπορούμε να τα εντάξουμε στα γουέστερν της ανήσυχης συνείδησης (κατά τον Κρίστιαν Ζίμερ στο «Κινηματογράφος και πολιτική»), όπου δηλαδή ο Αμερικανός αναρωτιέται για πολλά πράγματα. Από τη σφαγή των Ινδιάνων ως το βιετναμικό πρόβλημα.

Είναι μια υποδειγματική ταινία, τόσο ψυχαγωγικά όσο και ιδεολογικά. Κι αν κάποιοι θεωρούν το φιλμ ξεπερασμένο, θα ήταν ένα διπλό πρόβλημα ο τρόπος «εξέτασής» του. Οι σπουδαίες δημιουργίες οφείλουν να είναι διαχρονικές και να μην υποκύπτουν σε κάποιους όρους και στη γοητεία του ρετρό.

Κι αν υπάρχει κάτι το αξιομνημόνευτο, είναι αυτό που γλιστρά, ελλοχεύει, μεταπηδά. Τούτη η ελαφρά σουρεαλιστική τάση του ηρωισμού ξεπερνάει τα είδη και δικαιολογεί την ύπαρξή της από το… γουέστερν σπαγγέτι. Πράγματι, οι σκληρές τελικές συγκρούσεις ξεπερνούν τη λεπτή κόκκινη γραμμή του ηρωισμού, αλλά καθορίζουν και το τέλος των ορίων και του παιχνιδιού. Ο Τομ Γκράις (θα επαναλάβω ότι είναι σπουδαίος σκηνοθέτης) με το φινάλε βάζει τα όρια και τους όρους μιας νέας συμφωνίας, τις επόμενες κινήσεις μετά το σταυροδρόμι.

Δεν επιθυμώ να αξιοποιήσω φθαρμένους όρους. Η συνειδητοποίηση, η μεγάλη φιλία και η αφιέρωση στον αγώνα καθορίζουν και ένα ιδεολογικό, αλλά και θεματικό, στερεοτυπικό μοτίβο. Και κοντά σε όλα αυτά, ως λάστιχο που ξεφουσκώνει κι αέρας που διασκορπίζεται, η επιθυμία για τον άλλο περικόπτεται, κολοβώνεται. Δείχνει ως αντίτιμο μιας ενοχής που, ακριβώς, δοκιμάζεται από τις «περικοπές» και την έλλειψη.

Από τον κυνισμό της Άγριας συμμορίας στον ρομαντισμό που εξατμίζεται στους Δύο ληστές, Τα 100 τουφέκια αφήνονται στην αλήθεια της απώλειας, που τόσο πολύ ταιριάζει με την επανάσταση, την κάθε επανάσταση…

Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved