Η δεύτερη σημαντική γιορτή του χριστιανισμού είναι η ανάσταση. Είναι το τέλος του χρονικού διαστήματος που ξεκινά με τη γέννηση του Χριστού. Σηματοδοτεί το θάνατο και την ανάσταση της ανώτερης αυτής ύπαρξης που κυβερνά τον κόσμο και έχει διάφορα ονόματα δοσμένα από τους ανθρώπους για να υπηρετήσουν τις αδυναμίες του ψυχικού τους κόσμου. Αυτή την ημέρα πεθαίνει ο άνθρωπος και γεννιέται, ανασταίνεται ο θεός. Η μετάσταση αυτή, από άνθρωπο σε θεό, είναι μία διαδικασία στην οποία καλείται οποιοσδήποτε να δοκιμάσει τις πνευματικές και σωματικές δυνάμεις.
Αυτή τη λειτουργία τη βρίσκουμε σε κάθε πνευματική ενατένιση, τόσο στο χριστιανισμό, όσο στο βουδισμό, στο μουσουλμανισμό, στον ινδουισμό, όταν το πνεύμα καλείται να δώσει δύναμη στον άνθρωπο έτσι ώστε αυτός να φτάσει στο σημείο να κάνει την υπέρβασή του. Να ξεπεράσει το όριο των δυνάμεών του, να βαδίσει σε δρόμους που δεν ήξερε ότι υπήρχαν και να ανακαλύψει το άγνωστο και συγχρόνως γοητευτικό μέρος του εαυτού του. Ο θεός είναι πλασμένος, απ’τους ανθρώπους, κατ’εικόνα και κατ’ομοίωσή τους, κατά συνέπεια ο θάνατος και η ανάσταση είναι ένα μήνυμα ελπιδοφόρο που απευθύνεται σε αυτούς για να εκπληρώσει μία απ’τις πιο βασικές και βασανιστικές νευρώσεις τους που έχει να κάνει με το θάνατο και τη μεταθανάτιο ζωή, σύμφωνα με το φροϋδική και μεταφροϋδική θεωρία της ψυχολογίας.
Ο θεός είναι πρώτα άνθρωπος, όπως όλοι οι άλλοι, μετά διαφοροποιείται και ξεχωρίζει απ’αυτούς. Από αυτό το σημείο αρχίζει η προτροπή για την υπέρβαση. «Μπορείς και εσύ», είναι σα να λέει αυτή η πνευματική φωνή, η οποία θα έχει μετά ένα συνεχή διάλογο με τον άνθρωπο, σαν μονάδα και σα συλλογικότητα, για να διαμορφωθεί η μυθολογία της κάθε θρησκείας και να διαμορφωθεί έτσι το ιδεολογικό πλαίσιο, που θα το ονομάζαμε πίστη, το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο από μία πρόταση οργάνωσης της κοινωνίας στην οποία αυτή η θρησκεία αναφέρεται.
Η χριστιανική θρησκεία, όπως και η μουσουλμανική, δίνουν εξέχουσα σημασία στην ατομική ιδιοκτησία, άρα στην οργάνωση μίας μεταφεουδαρχικής κοινωνίας, όπως θα δούμε σε άλλα σημείωματά μας. Η χριστιανική θρησκεία ξεκίνησε όμως με άλλες ιδεολογικές θέσεις, όπως επίσης θα δείξουμε σε άλλες αναφορές μας. Εδώ μας ενδιαφέρει το ελπιδοφόρο μήνυμα της ανάστασης, κάτι που λύνει σε μεγάλο βαθμό το νευρωσικό πρόβλημα του θανάτου. Ο άνθρωπος περιμένει τη δεύτερη παρουσία όπου ελπίζει να δικαιωθεί και να βρει την εσωτερική του γαλήνη και ηρεμία.
Η χριστιανική μυθολογία της ανάστασης πατάει γερά σε προγενέστερες θρησκευτικές μυθολογίες. Το κοινό σημείο είναι το πρόβατο, το οποίο, σύμφωνα με μαρτυρίες, έγινε κατοικίδιο απ’το 9.000 π.Χ., στο Ιράκ, η καταγωγή του είναι απ’τα mouflon, της νότιας και νοτιοδυτικής Ασίας. Είναι γνωστή η θυσία του Φρίξου, στην Κολχίδα, όπου θυσίασε στο Δία ένα κριάρι όταν ξέφυγε απ΄το θυμό της μητριάς και βγήκε στη στεριά, περνώντας απ’το μέρος που μετά θα ονομαστεί Ελλήσποντος, προς τιμή της Έλλης, της συντρόφου του.
Εξάλλου, ο κριός είναι το πρώτο ζώδιο του ζωδιακού κύκλου, που κυριαρχεί απ’τις 21 Μαρτίου έως τις 19 Απριλίου. Αν κάποια στιγμή ενώσουμε με μία ευθεία τη γη με τον ήλιο και την προεκτείνουμε θα συναντήσουμε στη ζωδιακή λεωφόρο έναν απ’τους ζωδιακούς αστερισμούς που τον Απρίλιο είναι ο κριός. Θυμηθείτε το συμβολισμό Παναγία-Γη, Χριστός-Ήλιος. Μία καταγωγή του συμβολισμού του αρνιού βρίσκεται στο βιβλίο του Ενώχ, βιβλικό πρόσωπο και γιος του Κάιν, μετά το θάνατο του Άβελ. Συμβολίζει την αγνότητα, την αθωότητα, την πραότητα και την αναίτια θυσία, ακόμη την αθώα σκέψη, το δίκαιο άνθρωπο, τον αμνό του θεού. Στον Πινέδο αναφέρεται η ενδιαφέρουσα σχέση του αρνιού και του λιονταριού, αντιστρέφοντας τα νοήματά τους. Αυτό το βλέπουμε σε χριστιανικά σύμβολα, ιδιαίτερα στη ρωμανική περίοδο, όπως στο τύμπανο του καθεδρικού ναού της Αρμενίας. Το AgnusDei εμφανίζεται μέσα σε ένα κύκλο, σύμβολο της ολότητας ή της τελειότητας, όπου υπάρχει ακόλουθη επιγραφή: «Mors, ego summo rtis. Vocor Agnus sum Leo fortis» («Εγώ είμαι ο θάνατος του θανάτου. Με λέγουν αμνό και είμαι δυνατός ως λέων»). Άλλες συμβολικές σημασίες του αρνιού έχουν να κάνουν με το λατινικό agus και το ελληνικό αγνώς, συμβολίζει το άγνωστο, κατά τον Alleau, στο «De la nature des symboles», Παρίσι 1958. Από τη σχέση agnusκαι agni (φωτιά), σχηματίζεται ένα σύμβολο θυσίας και περιοδικής αναγέννησης του κόσμου.
Στο βιβλίο της χριστιανικής μυθολογίας στην «Αποκάλυψη», του Ιωάννη, προσδιορίζεται με ακρίβεια η σχέση του αρνιού με τη θυσία, τη σταύρωση, την ανάσταση και την προσφορά στον άνθρωπο: «Και είδον εις τη δεξιά χείρα του Θεού, που εκάθητο πάνω εις τον θρόνον, βιβλίο γραμμένο και εις τα δύο σελίδας των φύλλων του, σφραγισμένον με επτά σφραγίδας. (…) Και είδον εις το μέσον του θρόνου του Θεού και των τεσσάρων ζώων και εις το μέσον των πρεσβυτέρων να στέκεται ένα αρνίον ζωντανόν, που έφερε τα σημάδια της ιλαστηρίου σφαγής του, μετά την οποίαν εζωντάνευσε πάλιν. Το αρνίον αυτό είχε κέρατα επτά και μάτια επτά, τα οποία είναι το σύνολο των χαρισμάτων του Πνεύματος του Θεού, που αποστέλλονται σε όλην την γην. Με άλλα λόγια, ο Ιησούς Χριστός, ο Αμνός του Θεού που εθυσιάσθη δι’ ημάς, είναι δύναμις και σοφία Θεού και στέλλει αυτός εις ημάς τους ανθρώπους τον Παράκλητον και τας δωρεάς του.»
Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι ο Χριστός, ο Αμνός του θεού, δεν είναι τίποτε άλλο από τη θυσία για να πληρωθεί ή να εξευμενισθεί το θείο πνεύμα, όπως έγινε στη θυσία της Ιφιγένειας και στο Χρυσόμαλλο Δέρας, για να επιστρέψει η χάρη και η φροντίδα του θεού στους ανθρώπους. Όλα αυτά όμως «δένουν» στην υπόσχεση για την αναγέννηση της φύσης (επαναφορά του ήλιου, χειμερινό ηλιοστάσιο, χριστούγεννα) με την ανάστασή της, ερχομός της άνοιξης (Πάσχα), με άλλα λόγια: Ήλιος-Γη-Αναγέννηση της Φύσης ή Χριστός-Παναγία-Ανάσταση.
Έχουμε λοιπόν ένα ανανεωμένο αρχέγονο μήνυμα, όμως αυτή τη φορά, στην «Αποκάλυψη», του Ιωάννη, αυτό το μήνυμα συνοδεύεται απ’την απειλητική προειδοποίηση για την πιστή εφαρμογή των κανόνων και την υπόσχεση για την δεύτερη παρουσία του θεού, όπου θα έρθει η δικαίωση και η άφεση αμαρτιών. Ο φόβος αυτός θωρακίζει το αίσθημα ελευθερίας του ανθρώπου, όπως αναφέρει ο Έριχ Φρομ στο «Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία». Κρατά τον πιστό δεμένο στο στενό κύκλο, στο ποίμνιο, δίνοντάς του τη μοναδική επιλογή να ακολουθήσει τη νέα ανάπτυξη της κοινωνίας, την εξέλιξη της οποία ζούμε σήμερα.
Γιάννης Φραγκούλης
