ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΙΜΟΣ ΚΑΚΑΛΑΣ

ΈΧΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΔΡΟΜΟ ΑΚΟΜΑ

Συνέντευξη στον Κώστα Γ. Καρδερίνη

Ο Γιάννης Τσαρούχης μετέφρασε Ευριπίδη (Ορέστης, Τρωάδες) και Σοφοκλή (Επτά επί Θήβας). Έκανε ελεύθερες αποδόσεις χωρίς ρίμα σε πολύ καθημερινή γλώσσα, χρησιμοποιώντας μόνο την ποίηση και τη μουσικότητα της εκφοράς του κοινού λόγου. Για τον Ορέστη ήθελε να κάνει δεύτερη, ακόμη πιο τολμηρή και καθομιλουμένη, μεταφορά αλλά τον πρόλαβε… ο θάνατος. Σχέδια υλοποιήσιμα είχε και για τις Τρωάδες, ως γνωστόν.

Ο Σίμος Κακάλας φρονεί ότι ο Ορέστης ξεπερνά τα όρια της τραγωδίας και ψάχνει μαζί του από σκηνής το πλαίσιο επικοινωνίας με το κοινό. Οι πολιτικοί εκμεταλλεύονται την υποκριτική για να περάσουν τα ψέματά τους ενώ εμείς προσπαθούμε μέσα από το ψέμα να πούμε αλήθεια, λέει χαρακτηριστικά. Στο μυαλό του τριγυρίζει συνεχώς η φράση του έργου «Τάνταλος, ο ευτυχισμένος αυτός άνθρωπος» γιατί τα μαρτύριά μας είναι χειρότερα από εκείνου, πιστεύει. Τι άλλο συλλογάται όμως;

Γιατί ο Ορέστης, από τις μεταφράσεις του Τσαρούχη;

Ο Ορέστης είναι… τρεις νέοι στους οποίους έχει κληροδοτηθεί ένα προπατορικό αμάρτημα από την εποχή του Τάνταλου, του προπάππου τους, και βρίσκονται σήμερα σε αδιέξοδο. Η λύση είναι να τα βάλουν όλα φωτιά: ο τρόπος να ξεφύγουν, μια και δεν έρχεται η υποσχεθείσα από τον Απόλλωνα βοήθεια. Ο θείος τους, ο Μενέλαος της Σπάρτης, είναι ένας κοινός πολιτικάντης που βαδίζει σύμφωνα με το συμφέρον του. Η λύση λοιπόν είναι να τα γκρεμίσουν όλα. Λέει ο Ορέστης σε κάποια στιγμή: αφού είναι να πάθουμε όλα αυτά, ας πάθει κι ο Μενέλαος μαζί μας, δεν μας νοιάζει.

sinentefxi simos kakalas foto2

Υπάρχουν άνθρωποι που σκέφτονται έτσι σήμερα;

Ένας ολόκληρος λαός σκέφτεται έτσι! Η αλήθεια είναι ότι όταν στριμώχνεις κάποιον σε μια γωνία για αρκετό καιρό, η έκβαση μπορεί να είναι απρόβλεπτη. Δεν είναι αυτό που προτείνω ως λύση, φυσικά, όμως είναι μια πραγματικότητα, η οποία αποτυπώνεται στον Ορέστη. Αυτήν τη στιγμή βιώνουμε μια τέτοια κατάσταση, είμαστε στη γωνία αρκετό καιρό.

Φαίνεται να βγαίνουμε απ” το τούνελ αυτό;

Να δούμε! Μακάρι! Μακάρι. Αρχίζει πλέον μια αντίδραση. Γιατί… πόσον καιρό θα στριμώξεις κάποιον; Ο κίνδυνος να γκρεμίσει τα πάντα, να κάνει κακό και σε σένα και στον εαυτό του, είναι ορατός και πάντα εκεί. Να γιατί διαλέξαμε αυτό το έργο, πραγματεύεται μια ανάλογη περίσταση.

Το βλέπουνε οι έξω, συνειδητοποιούνε τον κίνδυνο;

Νομίζω ότι τον αντιλαμβάνονται όλοι. Κάποιοι λιγότερο, κάποιοι περισσότερο. Η απελπισία είναι πολύ κακό μονοπάτι. Είμαστε στο όριο της απελπισίας.

sinentefxi-simos-kakalas-foto3

Μαθαίνουμε να τιθασεύουμε το συναίσθημα με τη φρόνηση;

Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα. Πέρασαν εκατοντάδες χρόνια, μην πω χιλιάδες, που δεν το έχουμε ακόμη καταφέρει αυτό. Ίσως θα πρέπει απλά να δεχτούμε αυτό που είμαστε. Και ίσως να μας πάρουν τότε κι άλλοι στα σοβαρά. Αν ορθώσεις το ανάστημά σου και πεις, εγώ αυτός είμαι με τα καλά μου και τα κακά μου, όπως όλοι… Υπάρχει άνθρωπος που να “ναι ιδανικός, ή κάποιος λαός που να είναι τέλειος; Άσχετα από το τι πιστεύουν οι λαοί για τους εαυτούς τους. Ο κάθε λαός θεωρεί ότι είναι ο καλύτερος στη Γη. Πέρα απ” αυτό, ας δούμε ότι είμαστε άνθρωποι. Κι οι χαρακτήρες αυτής της τραγωδίας δεν είναι ιερά τέρατα, ανθρώπους αντιπροσωπεύουνε, ειδικά στον Ευριπίδη.

Το εδώ τραγικό τέλος του Ευριπίδη ήταν ατύχημα;

Τον έφαγαν λιοντάρια ή σκυλιά; Χάνεται μεταξύ ιστορίας και μύθου. Δεν ξέρεις αν είναι αλήθεια. Με στεναχωρούσε πάντα αυτό. Ήρθε εδώ στη Μακεδονία να βρει την ησυχία του και του συνέβη αυτό. Είναι κωμικοτραγικό. Μάλλον τυχαία το έπαθε. Βασανίστηκε πολύ στη ζωή του ο Ευριπίδης. Είχε δυο γυναίκες που τον ταλαιπώρησαν. Οι συμπατριώτες του δεν τον παραδέχονταν. Ο Αριστοφάνης τού «τα έχωνε» συνέχεια. Η δημοκρατία της εποχής παρακμάζει και οι πολίτες παρασύρονται από δημαγωγούς που φωνάζουν δυνατά και διώχνουν έτσι ή αλλιώς όλους τους επιφανείς άνδρες.

Πώς επέλεξες τους Mohammad για τη μουσική της παράστασης;

Με τον Βελιώτη δουλεύουμε μαζί από το Λιωμένο Βούτυρο ήδη. Όταν άρχισα να ακούω Mohammad μου φάνηκε πολύ ταιριαστός ο ήχος τους με την τραγωδία. Κάναμε επιλογές από τις συνθέσεις τους. Κάποια στιγμή θα διασκευάσουν το περίφημο στάσιμο που έχει διασωθεί από τον Ορέστη του Ευριπίδη (με τη μουσική του ίδιου του δραματουργού). Σχεδιάζουμε να την ενσωματώσουμε στις παραστάσεις όταν θα είναι έτοιμη αυτή η διασκευή. Αναμένεται… Η μουσική τους είναι κάτι πολύ καινούργιο. Δεν ξέρω τι συναίσθημα θα προκαλέσει. Είμαι περίεργος να δω πώς θα λειτουργήσει.

sinentefxi-simos-kakalas-foto4

Παράσταση και μουσική σε εξέλιξη λοιπόν;

Το ταξίδι τώρα ξεκινά. Από δω, απ” τη Θεσσαλονίκη. Η μουσική παίζει οργανικό ρόλο και είναι κομμάτι της παράστασης πολύ σημαντικό. Όπως και τα φώτα, τα οποία δεν είναι ακριβώς θεατρικά, είναι σκηνικά, κάποιες εστίες μέσα στο σκηνικό. Περιμένουμε πολλά για την εξέλιξή της από το κοινό. Θέλουμε να το συζητήσουμε στην παράσταση. Θ” ανοίξουμε διάλογο είτε στη μέση είτε στο τέλος του έργου, θα δούμε πώς.

Ο Ορέστης του Ευριπίδη, σε μετάφραση Τσαρούχη, στο Θέατρο Αυλαία ως και την Κυριακή 1η Μαρτίου. Τετάρτη ως και Σάββατο στις 9 μ.μ. και Κυριακή στις 7 μ.μ.



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved