ΜΕΣ ΣΤΗ ΧΘΕΣΙΝΗ ΠΛΥΜΜΗΡΑ

του Γιάννη Φραγκούλη

Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου, όταν αναφέρεται σε καταστροφές, τύπου αυτών που έγιναν στη Μάντρα Αττικής και στις γύρω περιοχές, κρύβει μέσα του μία μεγάλη και πικρή αλήθεια. Αυτή που ο καθένας θα μπορούσε να βρει σε ένα οποιοδήποτε ιστορικό βιβλίο. Σε αυτά τα άρθρα που αφορούν στην ισορροπία στη φύση μπορούμε να βρούμε την αλήθεια, όσον αφορά στη συνύπαρξή μας με αυτό που μας έφερε στη ζωή.

Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Η αρχαία πόλη στο Δίον καταστράφηκε όταν από ένα μικρό σεισμό χάλασε η οδός διαφυγής του νερού που διέσχιζε την πόλη. Η ορμή του νερού κατέστρεψε τις δομές της πόλης και, τελικά, όλη την πόλη. Έχουμε δει σε πολλές περιπτώσεις το νερό να καταστρέφει τοίχους μεγάλης αντοχής, σε βάθος χρόνου. Η συγκεκριμένη πλημμύρα ήταν κάτι το απρόσμενο; Ήταν η πρώτη φορά που παρατηρήθηκε αυτό το φαινόμενο στην Αττική;

Αν θυμηθούμε, στο πρόσφατο παρελθόν, τις τεράστιες καταστροφές στον Περισσό, όπου το κτήριο του ΚΚΕ λειτούργησε σαν φράγμα και δημιούργησε μία μικρή λίμνη στη γύρω περιοχή. Τις πλημμύρες, δύο φορές σε κοντινό χρονικό διάστημα, στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, από το νερό που έφερε η Αττική οδός όταν κατασκευαζόταν και λειτουργούσε σαν ένα ποτάμι χωρίς να έχει προβλεφθεί η διαφυγή του νερού. Τέλος η πλημμύρα το 1953, στην ίδια περιοχή, που γέμισε όλη την Αττική, καταγεγραμμένη από το Μάρκο Βαμβακάρη, στο γνωστό τραγούδι του.

Τίποτε δε μάθαμε ή όχι; Εδώ θα πρέπει να πούμε μία μεγάλη αλήθεια: δεν είναι θέμα γνώσης ούτε τόσο παιδείας. Το θέμα αλλού εστιάζεται και εκεί θα πρέπει να μείνουμε, για κάποιο χρονικό διάστημα, για να το εξετάσουμε διεξοδικά. Εδώ θα αναφερθώ συνοπτικά: ο άνθρωπος από την εποχή της εκβιομηχάνισης αλλοτριώθηκε σε μεγάλο βαθμό, εδώ μας ενδιαφέρει η απόσταση που κράτησε από τη φύση του, όμως από τότε που ο άκρατος καταναλωτισμός έγινε μία νευρωσική ανάγκη, δεσμά μιας συνείδησης που καταπιεζόταν όλο και περισσότερο, τα πράγματα έγιναν χειρότερα.

Στην Ελλάδα αυτή η μορφή καταναλωτισμού άργησε να έρθει. Η δεκαετία του 1990 ήταν καθοριστική. Στο θέμα που μας ενδιαφέρει θα παρατηρήσουμε ότι η εκμετάλλευση της γης είναι ένα μείζον θέμα για τον Έλληνα αυτής της περιόδου, όπου η τάση για όμορφα και μεγάλα σπίτια σχετικά έξω από την πόλη θα βρει αυτή που εγγράφτηκε δεκαετίες πριν, την άκριτη οικοδόμηση πρόχειρων και φτωχών κατοικιών στα περίχωρα της πόλης, για αυτούς που δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να φτιάξουν σπίτια με ένα ελάχιστο ρυμοτομικό σχέδιο.

Οι μελέτες ειδικών επιστημόνων που έκρουαν το καμπανάκι του κινδύνου δεν εισακούστηκαν τόσο από τον κρατικό μηχανισμό όσο και από την πολιτική ηγεσία. Έκαναν τα «στραβά μάτια» προκειμένου να αφήσουν να χτίζουν οι πρόσκαιροι πολιτικοί τους φίλοι, ενώ άφηναν να δημιουργούνται περιθωριοποιημένες πόλεις που ελέγχονταν πιο εύκολα από τον κατασταλτικό μηχανισμό. Τα αυθαίρετα σπίτια -όσα ήταν αυθαίρετα με την έννοια της νέας δόμησης, διότι κανένα οίκημα δεν ήταν νόμιμο αφού δεν είχε σχεδιαστεί το εθνικό κτηματολόγιο-, όλα αυτά «φύτρωναν» μέσα σε μία νύχτα και οι επιδείξεις καλής θέλησης της πολιτείας περιορίζονταν είτε σε εισπρακτικές πολιτικές -τέλη για προσωρινή νομιμοποίηση- είτε σε επιδείξεις καταπολέμησης αυτής της παρανομίας -γκρεμίζοντας κάποια φτωχικά και επιλεγμένα οικήματα-.

Θα μπορούσε κανείς να καταλάβει εύκολα ότι εδώ έχουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας κοινωνίας που θέλει να αυτοκτονήσει. Έχουμε να κάνουμε με πολιτικούς που βοηθούν σε αυτή την αυτοκτονία. Ο άνθρωπος δέχεται την αυταρχικότητα της εξουσίας και παρανομεί εκεί όπου τον παίρνει, καταστρέφοντας τη φύση, μπαζώνοντας ρέματα, χτίζοντας οικήματα που ουσιαστικά είναι φράγματα σε προϋπάρχοντα ποταμάκια, αποψιλώνοντας τα βουνά, το νερό είναι πλέον ελεύθερο να ακολουθήσει το δρόμο που ξέρει, προς τη μεγαλύτερη υδάτινη πηγή, κάθε εμπόδιο δυναμώνει τη ροή του και αυτή γίνεται πιο καταστροφική.

Το πιο τραγικό είναι ότι τα κόμματα που έθρεψαν και παρέβλεψαν αυτή την ασυδοσία, αυτά που δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ να δομήσουν ένα σύγχρονο κράτος δυτικού τύπου, όπως ήταν το καθήκον τους, αυτά, αλλά και στελέχη των άλλων κομμάτων που έρχονται από αυτούς τους πολιτικούς σχηματισμούς, αυτοί είναι οι κατήγοροι και οι άνθρωποι που θα εκπονήσουν, όταν έρθουν στην εξουσία, ένα νέο σχεδιασμό, ενώ δεν ήθελαν και ούτε θέλουν ποτέ να κάνουν, ουσιαστικά, κάτι τέτοιο.

Αυτά ακούμε στις ειδήσεις και στα τηλεοπτικά πάνελ. Αυτή η υποκρισία πένθους, μάλιστα τριήμερου, οι φωνές των αγανακτισμένων που είναι δρώντα πρόσωπα σε αυτό το έγκλημα, όλα αυτά είναι εμετικά. Ένας πολίτης που σέβεται τον εαυτό του δε θα έπρεπε να ψηφίσει όποιο κόμμα έχει έστω και ένα στέλεχος αυτού του πολιτικού παρελθόντος, φυσικά αναφέρομαι και στην παρούσα κυβέρνηση. Αυτή η απόφαση θα ήταν μία σκέψη επαναστατική, ανατρεπτική που θα βλέπει το εθνικό συμφέρον, που θα σκέφτεται τον άνθρωπο και θα το βάζει δίπλα στη φύση. Μία ουσιαστικά αριστερή πολιτική είναι αυτή που χρειαζόμαστε τώρα κατευθυνόμενη σε ένα προσανατολισμό όπου ο άνθρωπος θα είναι στο κέντρο του ενδιαφέροντος και όχι η τυφλή επιδίωξη του κέρδους.



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved