ΤΟΥ ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Θα αναφέρουμε συνοπτικά τα κομβικά σημεία της νεότερης ελληνικής ιστορίας που έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας. Θα φτάσουμε έτσι στην εποχή μας έχοντας, πολύ γενικά, ένα ιστορικό σχεδιάγραμμα, σαν αναφορά σε αυτά που θα αναφέρουμε κατόπιν. Ο αναγνώστης μπορεί να ανατρέξει σε αυτά τα γεγονότα για να ενημερωθεί πιο αναλυτικά, είτε μέσω του διαδικτύου είτε απ’τα βιβλία ιστορίας.
ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ
23 Μαρτίου 1821 -η πραγματική ημερομηνία- κηρύσσεται η επανάσταση του 1821 στην Καλαμάτα. Οι αγώνες που ακολουθούν έχουν ως αποτέλεσμα την εθνική ανεξαρτησία της Ελλάδας και την τελική απελευθέρωση σχεδόν όλων των εδαφών της, αρκετά χρόνια μετά. Σε όλα αυτά δε λείπουν οι διχαστικές κινήσεις, απόρροια της συμμαχίας με διαφορετικές ξένες δυνάμεις και της θέλησης να κρατήσουν τα προνόμιά τους οι προύχοντες, αυτά που είχαν επί τουρκοκρατίας. Αγωνιστές φυλακίζονται.
3 Απριλίου 1827 ο Ιωάννης Καποδίστριας διορίζεται ως Κυβερνήτης της Ελλάδας. Είχε την υποστήριξη οπλαρχηγών, όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 δολοφονήθηκε απ’τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον άνθρωπο που είχε πρωτοστατήσει για να διοριστεί Κυβερνήτης.
Το 1832 ανακηρύσσεται βασιλιάς της Ελλάδας ο Φρειδερίκος Λουδοβίκος Όθων Α΄. Έρχεται με τους αντιβασιλείς και την αυλή του, όλοι απ’την Βαυαρία. Θα μεταφέρει την πρωτεύουσα απ’το Ναύπλιο στην Αθήνα. Διοικεί απαξιώνοντας αγωνιστές που απελευθέρωσαν την Ελλάδα.
3 Σεπτεμβρίου 1843 γίνεται η επανάσταση των Ελλήνων κατά της αυταρχικής βασιλείας του Όθωνα. Αποτέλεσμα ήταν η υπογραφή του Συντάγματος και η αλλαγή της διακυβέρνησης της Ελλάδας από απόλυτη μοναρχία σε συνταγματική μοναρχία.
Ο ΕΚΣΥΧΡΟΝΙΣΜΟΣ
O Χαρίλαος Τρικούπης, 11 Ιουλίου 1832 – 30 Μαρτίου 1896, κυριάρχησε στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας επί 19 χρόνια, από το 1875 έως το 1894, παίρνοντας τη θέση του πρωθυπουργού επτά συνολικά φορές και κυβέρνησε τη χώρα για σχεδόν 10 χρόνια από τα 20 αυτής της περιόδου. Στην τελευταία του κυβέρνηση δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις που είχε δημιουργήσει έναντι των ξένων δανειστών με συνέπεια να επέλθει η πτώχευση της Ελλάδας με την ιστορική φράση του «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Ξεκίνησε την εκβιομηχάνιση της Ελλάδας, τον εκσυγχρονισμό, τη δημιουργία του σιδηροδρόμου. Στον Τρικούπη αποδίδεται η φράση «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» ενώπιον της Βουλής, την οποία, όμως ουδέποτε διετύπωσε, όπως αποδεικνύεται από την ανάγνωση των πρακτικών της Βουλής. Πέραν αυτού, από μελέτη των στοιχείων εκτιμάται ότι η πτώχευση θα είχε αποφευχθεί, αν ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ αποδεχόταν τους χειρισμούς του Χαριλάου Τρικούπη για τη σύναψη νέου δανείου για την αντιμετώπιση του χρέους. Ο Γεώργιος δε δέχτηκε την πρόταση του Τρικούπη να κυρωθεί η σύμβαση του δανείου -όπως προέβλεπε σχετικός Νόμος- και τη σύσταση «Ταμείου Δανείου» με βασιλικό διάταγμα και αντιπρότεινε να δώσει η Βουλή ειδική εξουσιοδότηση. Πιεζόμενος από τον Τρικούπη ζήτησε προθεσμία 48 ωρών «για να σκεφτεί». Στο διάστημα αυτό με κρυπτογραφικό τηλεγράφημα που εστάλη στο Λονδίνο από τα Ανάκτορα δινόταν η εντολή να πουλήσουν στο χρηματιστήριο πολλών εκατομμυρίων ομολογίες ελληνικών δανείων, που οι τιμές τους ανέβαιναν καθημερινά εν όψει του νέου δανείου. Το ανακτορικό παιχνίδι οδήγησε αμέσως τον Τρικούπη σε παραίτηση και τη χώρα, ύστερα από λίγο, στην πτώχευση. Στις εκλογές του 1895 απέτυχε να εκλεγεί βουλευτής με αποτέλεσμα να αυτοεξοριστεί στις Κάννες της Γαλλίας. Το 1896, λίγο πριν πεθάνει, τέθηκε χωρίς τη θέλησή του υποψήφιος στις αναπληρωματικές εκλογές στην επαρχία Βάλτου και εκλέχτηκε πανηγυρικά. Απεβίωσε σε ηλικία 64 ετών στις Κάννες και ενταφιάστηκε στην Αθήνα.
ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ
1912-1913 γίνονται οι δύο Βαλκανικοί πόλεμοι εναντίον της Τουρκίας, στον πρώτο συμμάχησαν η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Ελλάδα και η Βουλγαρία, ενώ στο δεύτερο μπήκε στη συμμαχία και η Ρουμανία. Απέσπασαν εδάφη απ’την οθωμανική αυτοκρατορία που μοιράστηκαν στις συμμαχικές χώρες. Σχεδιάστηκε απ’τον Ελευθέριο Βενιζέλο, έγινε πράξη απ’τον Θεοτόκη. Κύμα προσφύγων απ’την Ανατολική Θράκη και άλλες περιοχές πλημυρίζουν την Ελλάδα.
1914-1917 έγινε ο Εθνικός Διχασμός ήταν μία σειρά γεγονότων που επικεντρώνονται στη διένεξη μεταξύ του τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας, Ελευθερίου Βενιζέλου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ σχετικά με την είσοδο ή μη της Ελλάδας στον Α” Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα κύρια γεγονότα της διένεξης αφορούν διαδοχικά την παραίτηση του Βενιζέλου, τη δημιουργία ξεχωριστού κράτους, με πρωτοβουλία του, στην Βόρεια Ελλάδα, με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη, και την εκδίωξη του Κωνσταντίνου από την Ελλάδα μετά από στρατιωτική παρέμβαση των δυνάμεων της Αντάντ. Η διένεξη αυτή χώρισε την χώρα σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα και προκάλεσε εξαιρετικά βαθύ χάσμα στην ελληνική κοινωνία μέχρι τη δικτατορία του Μεταξά. Κάποιες επιπτώσεις του χάσματος παρέμειναν ως το 1974 και την έκπτωση της μοναρχίας στην Ελλάδα. Μία σειρά από τραυματικά, για την Ελλάδα, γεγονότα, η μικρασιατική καταστροφή, η δικτατορία του Μεταξά ήταν σε μεγάλο βαθμό απόρροια του Εθνικού Διχασμού.
Μικρασιατική καταστροφή. Είναι το τέλος του ελληνοτουρκικού πολέμου, 1918-1922. Αμέσως μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ξεκίνησε η ελληνική εκστρατεία εναντίον της ασιατικής Τουρκίας. Ξεκίνησε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και ολοκληρώθηκε με τους αντιπάλους του, οι οποίοι έχασαν τον πόλεμο. Οι πρώτες επιτυχίες μέθυσαν τον ελληνικό στρατό ο οποίος εκστράτευσε εναντίον της Άγκυρας, πρωτεύουσα του τούρκικου κράτους, με τον Κεμάλ Ατατούρκ, πρωθυπουργό της Τουρκίας, μετά απ’το κίνημα των Νεότουρκων και τον διωγμό του Σουλτάνου και των Πασάδων. Άρχισαν οι ήττες και η καταστροφή ήταν θέμα χρόνου. Καταστροφή του ελληνικού πληθυσμού και των πόλεων όπου κυριαρχούσαν οι Έλληνες, μεγάλο κύμα προσφύγων σε όλη την Ελλάδα ήταν τα αποτελέσματα. Οι πρωτεργάτες της ήττας εκτελούνται στο Γουδή.
ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ
28 Οκτωβρίου 1940 ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς λέει το ΟΧΙ στις γερμανικές δυνάμεις -πιεζόμενος απ’τον ελληνικό λαό- και η Ελλάδα συντάσσεται με τους συμμάχους εναντίον της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Αυστρίας. Χάνει τον πόλεμο, οι Γερμανοί και οι Ιταλοί κυριεύουν την Ελλάδα, ξεκινάει η αντίσταση. Στις 12 Οκτωβρίου 1944 τα γερμανικά στρατεύματα ξεκινούν την αποχώρησή τους απ’την Αθήνα. Σε λίγο θα έρθουν άλλοι κατακτητές.
Απ΄την απελευθέρωση απ’τους Γερμανούς αρχίζουν οι ταραχές. Δυνάμεις που πρόσκεινται στη Δεξιά και μέλη του παράνομου, τότε, ΚΚΕ έρχονται σε αντίθεση. Η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου απ’τη μία προωθεί την απόλυτη δημοκρατία, απ΄την άλλη αντιτίθεται σε διαδηλώσεις του ΚΚΕ, με αποκορύφωμα τη δολοφονία διαδηλωτών. Απ’το 1946 έως το 1949 ξεσπά ο εμφύλιος πόλεμος. Η Ελλάδα τάσσεται με την πλευρά των Άγγλων, αντιτίθεται στη Ρωσία και μοιράζεται σε δύο μέρη, τους δεξιούς και τους αριστερούς. Είναι η αρχή για μία σειρά αρκετών χρόνων πολιτικής αποσταθεροποίησης που θα μας οδηγήσει στην κατάλυση της δημοκρατίας για τρίτη και τελευταία φορά.
Η ΧΟΝΤΑ
21 Απριλίου 1967 είναι η ημέρα που έγινε η δικτατορία των συνταγματαρχών, με αρχηγό το Γεώργιο Παπαδόπουλο. Η Ελλάδα προσκολλάται στο άρμα των ΗΠΑ. Έχει προηγηθεί η αποστασία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη από την Ένωση Κέντρου και η δημιουργία μίας κυβέρνησης ανδρεικέλων υπό το Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα. Δημιουργούνται αντιστασιακές ομάδες, οι οποίες, αργότερα θα δώσουν τη θέση τους στα κόμματα. Το ΚΚΕ χωρίζεται σε δύο μέρη, ΚΚΕεσ. και ΚΚΕ εξ., αυτό το κομμάτι που ήταν στην Ελλάδα και το άλλο που ήταν στη Ρωσία, εξόριστοι, αντίστοιχα. Ο λαός αντιστέκεται και, το 1973, γίνεται η δεύτερη εξέγερση, αυτή του Πολυτεχνείου, ήταν η αρχή της πτώσης της χούντας, η οποία έπεσε όταν έγινε η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο, μετά την επιβολή χούντας στο νησί και την πτώση της κυβέρνησης του Μακαρίου, στις 24 Ιουλίου 1974.
ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ
Η επαναφορά της δημοκρατίας με την επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, με τη ΝΔ, φέρνει ένα αυταρχικό δημοκρατικό κράτος, πανομοιότυπο με αυτό του ίδιου πολιτικού ηγέτη, όταν ήταν Πρόεδρος της ΕΡΕ, πριν το 1967. Το ΚΚΕ νομιμοποιείται, τα σώματα ασφαλείας και ο στρατός δεν έχουν «καθαρίσει» από τα χουντικά κατάλοιπα. Η Ελλάδα τώρα ακολουθεί τη Γαλλία του Ζισκάρ Ντεστέν. Γίνεται το πρώτο βήμα για να μπει η χώρα μας στην ΕΟΚ, η οποία θα μετονομαστεί σε ΕΕ, αργότερα. Το 1981 τελειώνει η επταετία Καραμανλή.
Οκτώβριος 1981, τότε αναλαμβάνει την κυβέρνηση το ΠΑ.ΣΟ.Κ. με ηγέτη τον Ανδρέα Παπανδρέου. Από το 1974 μέχρι το 1981 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έχει κάνει εντυπωσιακή πορεία στις εκλογές. Γίνεται η εθνική συμφιλίωση, μπαίνουν κάποιες βάσεις οικονομικής ανάπτυξης, η δεξιά αναγκάζεται να χάσει το αυταρχικό προσωπείο της, τα δύο ΚΚΕ παραμένουν χώρια, στην αριστερά υπάρχει η πολυδιάσπαση σε μικρά κόμματα και ομάδες, το κέντρο έχει σχεδόν σβήσει.
Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ-ΤΟ ΕΥΡΩ
1989 βγαίνουν στη φόρα τα πρώτα οικονομικά σκάνδαλα. Πέφτει η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου. Εναλλαγές κυβερνήσεων ΠΑ.ΣΟ.Κ. και Ν.Δ.. Γίνεται η συγκυβέρνηση με τη Ν.Δ., το Συνασπισμό, στον οποίο συμμετείχε και το ΚΚΕ, η οποία είχε ακολουθήσει το σχηματισμό της οικουμενικής κυβέρνησης, με τη συμμετοχή όλων των κομμάτων. Η πολιτική αστάθεια τελειώνει με την κυβέρνηση Μητσοτάκη και μετά με την κυβέρνηση Σημίτη, της Ν.Δ. και του ΠΑ.ΣΟ.Κ., αντίστοιχα.
Ιανουάριος 1999 το ευρώ γίνεται το ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης. Η πρώτη σύνδεση της Ελλάδας με την ΕΟΚ συζητήθηκε το 1961, αλλά οι διαδικασίες πάγωσαν λόγω της επιβολής της χούντας στην Ελλάδα. Η αίτηση έγινε ξανά στις 12 Ιουνίου 1975, επί κυβέρνησης Ν.Δ., του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Τον Ιούλιο του 1976 ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις και την Πράξη Προσχώρησης επικύρωσε η Βουλή της Ελλάδας στις 29 Ιουνίου 1979. Οι μετέπειτα κυβερνήσεις έκαναν διορθωτικές διαπραγματεύσεις για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Τον Ιανουάριο 2002 εντάχθηκε η Ελλάδα ως πλήρες μέλος στο ευρώ και την Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Το ευρώ είναι πλέον το νόμισμα της χώρας.
Κυβερνήσεις της Ν.Δ. και του ΠΑ.ΣΟ.Κ. εναλλάσσονται, πολιτικές εξελίξεις γίνονται και αλλάζουν ραγδαία το πολιτικό τοπίο. Το 2004 ιδρύθηκε ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ως συνασπισμός μικρότερων κομμάτων. Λαμβάνει μέρος στις εκλογές αλλά το 2011 αυξάνει το ποσοστό του. Το 2012 μετατρέπεται σε κόμμα από συνασπισμό κομμάτων. Έρχεται στην κυβέρνηση το 2015, μαζί με τους ΑΝ.ΕΛ. Απ’το 2011 και μετά μπαίνουν σε εφαρμογή τα μνημόνια, η παρακολούθηση της ελληνικής οικονομίας και διοίκησης απ΄την ΕΚΤ, το ΔΝΤ και ΕΕ, επεμβάσεις στην ελληνική νομοθεσία και στο έργο της Βουλής, ψηφίσεις των μνημονίων με αντισυνταγματικό τρόπο, σε ένα άρθρο, σε μία νύχτα απ’τη Βουλή των Ελλήνων.
Γιάννης Φραγκούλης
