ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΒΡΑΔΙΑ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΟΥΓΙΟΥΜΤΖΗ

και τι αυτή φέρνει…

του Γιάννη Φραγκούλη

Να αναφέρουμε τη βιογραφία του Σταύρου Κουγιουμτζή είναι περιττό. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει Έλληνας που δεν έχει ακούσει ή δεν έχει τραγουδήσει ή, έστω, δεν ξέρει ποιος ήταν αυτός ο μεγάλος συνθέτης. Πάντως μπορεί κάποιος να δει το βιογραφικό του εδώ. Σε αυτό το σημείωμα θα αναφερθούμε στην τιμητική βραδιά που οργάνωσε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, στην Α΄ προβλήτα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης.

Το ρεπορτάζ από αυτή την εκδήλωση, καθώς και το σκεπτικό της διοργάνωσης, μπορείτε να το βρείτε εδώ. Εμείς θα σταθούμε μόνο στο συναίσθημα που αυτό το συναυλιακό γεγονός επικοινώνησε στον κόσμο. Πιστεύω ότι αυτό έχει σημασία, η επικοινωνία που επιτεύχθηκε περισσότερο με τα τραγούδια και με το οπτικοακουστικό γεγονός, παρά με τους λόγους των ιθυνόντων.

Το πρώτο που έχει σημασία είναι η αποδοχή του κοινού. Με πολλή έκπληξη είδα ότι ο κόσμος γέμισε το χώρο της Α΄ προβλήτας του λιμανιού, έφτανε μέχρι την είσοδο του, από τη μεριά της Ίωνος Δραγούμη. Αυτή ήταν η πρώτη έκπληξή μου, γνωρίζοντας πόσο δύσκολο είναι να γεμίσεις αυτό το χώρο και να δώσεις παλμό σε όλο αυτό τον κόσμο.

Το δεύτερο είναι ότι το κοινό επικοινώνησε από την πρώτη στιγμή, όταν η γυναίκα του τιμωμένου προσώπου ανέβηκε στο βήμα για να απευθύνει ένα σύντομο χαιρετισμό. Και ήταν πολύ σύντομος, συνάμα όμως συγκινητικός και βαθιά ανθρώπινος. Η συνέχεια ήταν η σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν, τα βιντεοσκοπημένα αρχεία σε προβολή οπτικοακουστικού υλικού με τον Νταλάρα που ξεκίνησε πρώτος το τραγούδι. Η σύνδεση παρελθόν-παρόν ήταν πολύ όμορφη με ένα ρακόρ στον ήχο.

Η εξέδρα και το κοινό έγιναν ένα όταν ο Γιώργος Νταλάρας έδωσε το λόγο στο κοινό να εκφραστεί, να τραγουδήσει το τραγούδι που αυτός άρχισε. Τότε καταλαβαίνει κανείς ότι τα τραγούδια του Κουγιουμτζή δεν έχουν πεθάνει, ζουν ακόμα στη μνήμη και στις ψυχές των ανθρώπων. Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν είδαμε μόνο ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, αλλά και νεαρούς, οικογένειες με μικρά παιδιά.

Καταλαβαίνει κάποιος ότι αυτό είναι το εκπαιδευτικό μέρος της τέχνης και η τοπική αυτοδιοίκηση πολύ καλά κάνει και το ενεργοποιεί. Ο θεατής κάνει ένα ταξίδι από το παρελθόν στο παρόν, κάτι που δεν έχει μόνο νοσταλγικό χαρακτήρα, αλλά, πολύ περισσότερο, μπορεί να δει ο καθένας την πορεία του, το βίωμά του, το τι θέλει και τι δέχεται τελικά να ζήσει. Τι αναγκάζεται να δεχτεί σαν πραγματικότητα και τι είναι αυτό, τελικά, που είναι πραγματικό. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τέτοιες στιγμές πονούν. Η απόσταση της επιθυμίας από την πράξη, του επιθυμητού από το βιωμένο είναι, πολλές φορές, τόσο μεγάλη που εγείρει το θέμα: ποιοι και γιατί με ανάγκασαν να φτάσω σε αυτό το σημείο;

Το «ποιοι» έχει και το εγώ, όχι μόνο αυτό, ο άνθρωπος το ξέρει πολύ καλά και λυπάται για την αποδοχή κάποιων καταστάσεων. Μετά όμως το τραγούδι του Κουγιουμτζή σε επαναφέρει. Δε μελοποιεί την καθημερινότητα, αλλά το συναίσθημά της. Βγάζει αυτά τα στοιχεία από το ασυνείδητο, από τον καθένα, τα βάζει δίπλα στο συνειδητό, για να μπουν τελικά μέσα στο κοινωνικό πεδίο, στο συλλογικό. Η τέχνη, αυτή τη στιγμή λειτουργεί κάπως θεραπευτικά. Απαλύνει τον ψυχολογικό πόνο και δίνει αυτά που χρειάζεται κάποιος για να κάνει έναν επαναπροσδιορισμό της ζωής του, ένα νέο σχεδιασμό. Τα τραγούδια του Κουγιουμτζή λειτουργούν έτσι συνέχεια και για αυτό ζουν τόσα χρόνια, μετά το θάνατό του.

Φεύγοντας από τη συναυλία άκουγα για αρκετή απόσταση τα τραγούδια, όπως τα τραγούδαγε ο Γιώργος Νταλάρας, η Λιζέτα Καλημέρη, ο Ανδρέας Καρακότας και η Μαρία Κουγιουμτζή. Μετά όμως κατάλαβα ότι ήταν μία παρ-αίσθησή μου. Οι ήχοι των τραγουδιών ήταν στο μυαλό μου, στο ασυνείδητό μου και έρχονταν συνέχεια στο συνειδητό. Μέχρι που κατάλαβα ότι η μουσική από τα καταστήματα στην πλατεία Ελευθερίας είχε καλυφτεί από αυτά που άκουγα πριν από λίγο. Μετά από λίγο ένα τραγούδι του Νταλάρα, που όντως το άκουγα σε πραγματικό χρόνο από διπλανό μαγαζί, μου έφερε στο νου πόσο στο σήμερα είναι οι νότες του Κουγιουμτζή. Περιμένοντας την επόμενη τιμητική βραδιά, ας αναπολούμε.


Tagged:


ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved