Κινηματογραφικά εργαστήρια και anemiCinema
Συνέντευξη στον Κώστα Γ. Καρδερίνη
Η anemiCinema είναι μια πρωτοπόρα κινηματογραφική οικογένεια, μόνιμα μέλη της οποίας είναι η Χρύσα (Τζελέπη) και ο Άκης (Κερσανίδης). Το κινηματογραφικό τους στίγμα στη Θεσσαλονίκη αποτυπώνεται μέσα από ταινίες, περφόρμανς και οπτικοακουστικές παραστάσεις, αλλά και μέσα από τα φεστιβάλ πειραματικού σινεμά της ΠΑΡΑΞΕΝΗΣ ΟΘΟΝΗΣ, που ταξίδεψαν και στη Λεμεσό. Η γνώση του μέσου, η αισθητική και η κινηματογραφική πράξη της ομάδας μεταλαμπαδεύονται πλέον στις επόμενες γενιές, μέσα από τα κινηματογραφικά εργαστήρια και το εκπαιδευτικό τους έργο…
Πότε ιδρύθηκε η anemiCinema;
Άκης: Δημιουργήθηκε το 2000. Ως ομάδα προϋπήρχε, αλλά τότε απέκτησε οργανική υπόσταση, γιατί τότε ξεκίνησε η ιδέα για το φεστιβάλ Παράξενη Οθόνη! Τα εργαστήρια ήρθαν αργότερα να συμπληρώσουν το καλλιτεχνικό έργο μας.
Χρύσα: Πέρα από την Παράξενη Οθόνη έχουμε κάνει και παραγωγές ταινιών, μικρού μήκους ντοκιμαντέρ και πειραματικές.
Πώς προέκυψε το όνομα;
Χρύσα: Νονός είναι ο Άκης!
Άκης: anemiCinema (διαβάζεται ανέμικ σίνεμα) με το κεφαλαίο C είναι ο τίτλος από ένα πειραματικό φιλμάκι του Ντισάν, το μόνο που έχει κάνει. Είναι καρκινική αναστροφή της λέξης Cinema η οποία διαβάζεται ανάποδα ως anemiC. Ένα παιχνίδι λεκτικό του Μαρσέλ Ντισάν, που υποδηλώνει την έννοια του ανεμικού σινεμά, ενός κινηματογράφου που είναι αδύναμος, ο οποίος χρειάζεται κάτι… για να ζωντανέψει! Το λογότυπο της anemiCinema (κύκλοι που περιστρέφονται υπνωτικά) παραπέμπει επίσης σε αυτό το εικαστικό φιλμάκι.
Τα εργαστήρια κινηματογράφου σε τι αφορούν;
Χρύσα: Είναι δύο, ένα για το ντοκιμαντέρ και ένα για τη μυθοπλασία. Είναι έτσι καταστρωμένα για να μπορούμε να δουλέψουμε πιο εξειδικευμένα. Στην αρχή περιλαμβάνουν κάποια κοινά μαθήματα, π.χ. Σενάριο και Επεξεργασία. Στο Εργαστήριο Ντοκιμαντέρ μαθαίνουμε τι σημαίνει έρευνα, πώς εξερευνούμε, προετοιμάζουμε και δουλεύουμε ένα θέμα. Στα πρακτικά έχουμε επίσης κοινά μαθήματα… εξάσκηση φωτογραφίας, εξοικείωση με κάμερες, ήχους κ.τ.λ. Μέχρι να φτάσουμε στο στάδιο της παραγωγής, σε οργάνωση και εκτέλεση, ώστε να συγκροτήσουμε ομάδες οι οποίες θα παραγάγουν μικρές ταινίες. Κάνουμε και αρκετή Θεωρία Κινηματογράφου, την οποία προσπαθούμε να την περάσουμε και στο πρακτικό κομμάτι. Για παράδειγμα, στη μυθοπλασία βάζουμε μια εργασία που αφορά το φιλμ νουάρ ως είδος. Ή κάνουμε εξπρεσιονισμό ως άσκηση φωτογραφίας. Προσπαθούμε έτσι να συνδέσουμε τη θεωρία με την πράξη.
Πολλές σημερινές ταινίες χωλαίνουν στο σενάριο! Πώς καλύπτετε αυτό το κενό;
Άκης: Υπάρχει ειδικός διδάσκων στο σενάριο. Αλλά αυτό το κομμάτι χρειάζεται πάρα πολύ χρόνο. Στο δικό μας Εργαστήρι διαθέτουμε κάποιον επιπλέον χρόνο, αλλά δεν είναι αρκετός για να εμβαθύνουν οι μαθητές. Το καλύπτουμε συνήθως με έξτρα ώρες διδασκαλίας και με πρακτική δουλειά, που γίνεται ομαδικά κατά την προετοιμασία μιας σπουδαστικής παραγωγής.
Χρύσα: Για το σενάριο είναι πολύ σημαντική η διαδικασία της ομάδας. Όπου μια ιδέα και η γραφή της ιδέας περνάει από όλους μας. Με παρατηρήσεις και σχόλια. Μπορεί να μην πραγματοποιηθούν όλες οι ιδέες, αλλά και μόνο η διαδικασία πρώτης, δεύτερης ή και τρίτης γραφής (έστω κι αν δεν είναι τελική) είναι δεόντως εκπαιδευτική. Όλοι παίρνουμε στοιχεία από τα σενάρια και τις ιδέες των άλλων. Αυτό το παιχνίδι είναι πολύ ενδιαφέρον. Πλάθουμε χαρακτήρες, διαφωνούμε, αλληλοσυμπληρωνόμαστε… και η ιστορία ζωντανεύει.
Υπάρχει διάχυτη η άποψη ότι οι νεαροί σκηνοθέτες δεν βλέπουν σινεμά…
Χρύσα: Σε όλα σχεδόν τα μαθήματα έχουμε αποσπάσματα ταινιών, αλλά κάθε δυο βδομάδες αφιερώνουμε ένα τετράωρο βλέποντας μια ταινία ολόκληρη, κάνοντας ανάλυση και συζητώντας. Μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι οι νεότεροι βλέπουν σύγχρονο κινηματογράφο της τελευταίας δεκαετίας – δεκαπενταετίας και δεν ξέρουν σχεδόν καθόλου τι προϋπήρξε, δεν ξέρουν την ιστορία του σινεμά!
Πόσο χρόνο διαρκούν τα εργαστήρια αυτά;
Χρύσα: Μια σεζόν, μέχρι τα τέλη Μαΐου, ένα κανονικό διδακτικό έτος. Ακολουθεί μια δεύτερη χρονιά εξίσου πλήρης. Κατόπιν συγκροτούμε ομάδα των αποφοιτησάντων, ανεξαρτήτως χρονιάς, οι οποίοι βρισκόμαστε για να συζητάμε διάφορα τρέχοντα θέματα, επαγγελματικά ή γενικότερου ενδιαφέροντος. Σαν ένα κλαμπ, όπου συζητάμε πρακτικά και συμβουλευτικά θέματα ή βλέπουμε κάποια επιλεγμένη ταινία και την κουβεντιάζουμε.
Υπάρχει κάποιος μαθητής σας που να ακολούθησε επαγγελματικό δρόμο;
Χρύσα: Πέρσι η ταινία The Caravan του Πάνου Αρβανιτάκη ήταν επίσημη επιλογή στις Κάννες. Τώρα ετοιμάζει μια δεύτερη μικρού μήκους. Ήταν δυο χρονιές μαθητής μας και τώρα μπαίνει στο κλαμπ! (γέλια)
Πώς συνυπάρχετε με την πανεπιστημιακή σχολή κινηματογράφου της πόλης μας;
Χρύσα: Είχαμε τουλάχιστον τέσσερα παιδιά που φοίτησαν σε μας, δώσανε κατόπιν εξετάσεις και περάσανε στην κρατική σχολή του ΑΠΘ!
Άκης: Φυσικά δεν μπορούμε να συγκριθούμε με την πανεπιστημιακή σχολή. Έχουμε συγκροτημένο πρόγραμμα σπουδών εδώ και τρία χρόνια. Παλιότερα κάναμε μαθήματα κινηματογράφου πιο αποσπασματικά, με τη μορφή σεμιναρίων. Όμως έχουμε προετοιμάσει σημερινούς φοιτητές ώστε να έχουν καλή κινηματογραφική παιδεία.
Χρύσα: Πέρσι συγκεκριμένα η Αλεξάνδρα Σιαφάκα έδωσε εξετάσεις στη σχολή και τώρα συνεχίζει εκεί. Της κάναμε ειδικά φροντιστηριακά μαθήματα για να πετύχει! Και πέτυχε, παρόλο το άγχος της.
