ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Με τα λόγια του Γεωργίου Σουρή

«Ποιὸς εἶδε κράτος λιγοστὸ
σ᾿ ὅλη τὴ γῆ μοναδικό,
ἑκατὸ νὰ ἐξοδεύῃ
καὶ πενήντα νὰ μαζεύῃ;
Νὰ τρέφῃ ὅλους τοὺς ἀργούς,
νἄχῃ ἑπτὰ Πρωθυπουργούς,
ταμεῖο δίχως χρήματα
καὶ δόξης τόσα μνήματα;
Νἄχῃ κλητῆρες γιὰ φρουρὰ
καὶ νὰ σὲ κλέβουν φανερά,
κι ἐνῷ αὐτοὶ σὲ κλέβουνε
τὸν κλέφτη νὰ γυρεύουνε;

* * *

Κλέφτες φτωχοὶ καὶ ἄρχοντες μὲ ἅμαξες καὶ ἄτια,
κλέφτες χωρὶς μία πῆχυ γῆ καὶ κλέφτες μὲ παλάτια,
ὁ ἕνας κλέβει ὄρνιθες καὶ σκάφες γιὰ ψωμὶ
ὁ ἄλλος τὸ ἔθνος σύσσωμο γιὰ πλούτη καὶ τιμή.
* * *
Ὅλα σ᾿ αὐτὴ τὴ γῆ μασκαρευτῆκαν
ὀνείρατα, ἐλπίδες καὶ σκοποί,
οἱ μοῦρες μας μουτσοῦνες ἐγινῆκαν
δὲν ξέρομε τί λέγεται ντροπή.
* * *
Ὁ Ἕλληνας δυὸ δίκαια ἀσκεῖ πανελευθέρως,
συνέρχεσθαί τε καὶ οὐρεῖν εἰς ὅποιο θέλει μέρος.
* * *
Χαρὰ στοὺς χασομέρηδες! χαρὰ στοὺς ἀρλεκίνους!
σκλάβος ξανάσκυψε ὁ ρωμιὸς καὶ δασκαλοκρατιέται.
* * *
Γι᾿ αὐτὸ τὸ κράτος, ποὺ τιμᾶ τὰ ξέστρωτα γαϊδούρια,
σικτὶρ στὰ χρόνια τὰ παλιά, σικτὶρ καὶ στὰ καινούργια!
* * *
Καὶ τῶν σοφῶν οἱ λόγοι θαρρῶ πὼς εἶναι ψώρα,
πιστὸς εἰς ὅ,τι λέγει κανένας δὲν ἐφάνη…
αὐτὸς ὁ πλάνος κόσμος καὶ πάντοτε καὶ τώρα,
δὲν κάνει ὅ,τι λέγει, δὲν λέγει ὅ,τι κάνει.
* * *
Σουλούπι, μπόϊ, μικρομεσαῖο,
ὕφος τοῦ γόη, ψευτομοιραῖο.
Λίγο κατσούφης, λίγο γκρινιάρης,
λίγο μαγκούφης, λίγο μουρντάρης.
Σπαθὶ ἀντίληψη, μυαλὸ ξεφτέρι,
κάτι μισόμαθε κι ὅλα τὰ ξέρει.
Κι ἀπὸ προσπάππου κι ἀπὸ παπποῦ
συγχρόνως μποῦφος καὶ ἀλεποῦ.

Καὶ ψωμοτύρι καὶ γιὰ καφὲ
τὸ «δὲ βαρυέσαι» κι «ὢχ ἀδερφέ».
Ὡσὰν πολίτης, σκυφτὸς ραγιᾶς
σὰν πιάσει πόστο: δερβεναγᾶς.
Θέλει ἀκόμα -κι αὐτὸ εἶναι ὡραῖο-
νὰ παριστάνει τὸν εὐρωπαῖο.
Στὰ δυὸ φορώντας τὰ πόδια πού ῾χει
στό ῾να λουστρίνι, στ᾿ ἄλλο τσαρούχι.
* * *
Δυστυχία σου Ἑλλάς, μὲ τὰ τέκνα ποὺ γεννᾶς.
Ὦ Ελλάς, ἡρώων χώρα, τί γαϊδάρους βγάζεις τώρα;
»

Ένα όμορφο και πάντα επίκαιρο ποίημα του Γεώργιου Σουρή είναι η αφορμή για να συζητήσουμε για την Ελλάδα, το παρόν και το μέλλον, την κληρονομιά που κουβαλά. Και να κάνουμε μία ουσιαστική συζήτηση. Ας την ξεκινήσουμε λοιπόν!

Η εποχή που γράφει αυτές τις γραμμές ο Σουρής είναι τα χρόνια αμέσως μετά την επανάσταση του 1821. Αφού έχει ιδρυθεί το ελληνικό κράτος και έχουν δομηθεί οι πρώτες δημόσιες υπηρεσίες. Οι Έλληνες κυβερνιόνται απ’τον βασιλιά Όθωνα και απ’τη Βουλή που βγάζει το υπουργικό συμβούλιο και τον Πρωθυπουργό. Τα βέλη του ποιητή στοχεύουν όλη την εξουσία εκτός του βασιλιά, αυτό τον έχει στηλιτεύσει με διαφορετικό τρόπο σε άλλο ποίημά του. Αν ξαναδιαβάσουμε αυτό το σατιρικό ποίημα μπορούμε να έχουμε μία εικόνα της επικαιρότητας και της ζωής εκείνης της εποχής στην Ελλάδα.

Το πρώτο που λέει είναι η τάση να ξοδεύει περισσότερα απ’όσα εισπράττει. Πως γίνεται αυτό; Πολύ απλά με τα δάνεια απ’τις ξένες δυνάμεις που, μεταξύ άλλων, είχαν εγγυηθεί για το μέλλον της Ελλάδας, αλλά βάζοντας κάποιους όρους, φυσικά υποτέλειας. Το 2011 είδαμε και πρακτικά αυτά τα μέτρα να εφαρμόζονται στην Ελλάδα. Ο Σουρής είχε δει αυτή την εξέλιξη απ’την αρχή του νέου ελληνικού κράτους.

Ακολούθως σε λίγες γραμμές σκιαγραφεί τη δομή του ελληνικού κράτους ξεκινώντας απ’τους αρχηγούς, του Πρωθυπουργούς, και φτάνοντας στα κατώτερα μέλη, τους κλητήρες. Η κλεψιά εδώ αναφέρεται σε όλες της τις εκτάσεις, είτε αποδίδονται στον κλέφτη τιμές είτε όχι. Αναδεικνύει ότι η μεγαλύτερη κλεψιά είναι αυτή του ονείρου, της επιθυμίας του λαού. Φτάνει, μάλιστα, ο ίδιος ο λαός να βάζει τη μάσκα που θέλει για να δείξει ότι είναι ευχαριστημένος.

Θρηνεί και καταριέται τα χρόνια που πέρασαν και αυτά που θα έρθουν, κάνοντας ότι δεν ξέρει ότι ανάμεσα στους υπεύθυνους γι’αυτό το χάλι είναι και ο ίδιος. Το γνωρίζει όμως καλά και, κάποια στιγμή, έρχονται οι τύψεις να το βασανίσουν σαν άλλο Ορέστη. Φτάνει στο διχασμό της προσωπικότητας του, κάνει αντιφατικά πράγματα, έρχεται σε αντίθεση με την ίδια του τη φύση, αποφασίζει να γίνει κάτι που δεν μπορεί να είναι: ένας δυτικός άνθρωπος με ψυχική βάση ανατολίτη.

Δύο πρόσωπα σ’έναν άνθρωπο, όπου κυβερνούν η πονηράδα, η υποτέλεια, ο ψεύτικος καθωσπρεπισμός και η θέληση να γίνει κάτι σπουδαίο. Δε λέει ότι κάνει και δεν κάνει ότι λέει. Ο ωχαδερφισμός είναι στο βάθος της σκέψης και της καθημερινής πρακτικής του, ενώ, όταν έρθει η ευκαιρία, την εξουσία την κάνει τυραννία. Ποια είναι λοιπόν η σχέση του με τους αρχαίους προγόνους του; Καμία, θα απαντούσε ο Σουρής. Στους δύο τελευταίους στοίχους συμπεραίνει: «Δυστυχία σου Ελλάς με τα τέκνα που γεννάς/Ω Ελλάς, ηρώων χώρα, τι γαϊδάρους βγάζεις τώρα». Και έτσι ο γάιδαρος γίνεται πολιτικός όρος που απευθύνεται σε σύσσωμο το ελληνικό έθνος.

Ποιες είναι οι διαφορές απ’την τότε με τη σημερινή κατάσταση; Γιατί δε βρίσκεται ένας άλλος Σουρής να προσωπογραφήσει τον Έλληνα της εποχής μας, το σημερινό έθνος και κράτος; Γιατί οι πνευματικοί άνθρωποι κρατούν σιγή ιχθύος;

Γιάννης Φραγκούλης

* * *



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved