Η περίπτωση του Άρη Προτοσάλτε
του Γιάννη Φραγκούλη
(ψυχαναλυτής-ψυχοθεραπευτής)
Δεν υπερασπίζομαι τον Άρη Προτοσάλτε ούτε τον κατακρίνω. Η μία και η άλλη πράξη, αν δεν έχει κάποιο σκεπτικό είναι το ίδιο επικίνδυνη με τη φασίζουσα συμπεριφορά αυτού του ανθρώπου. Ακολουθώντας τον Αριστοτέλη, ο οποίος αναφέρει, στο «Περί ποιητικής», ότι δεν πρέπει να κοροϊδεύουμε ή να χλευάζουμε ανθρώπους αλλά να κρίνουμε συμπεριφορές, θα προσπαθήσω να δω τη συμπεριφορά αυτού του ανθρώπου για να μπορέσω να διακρίνω τον άνθρωπο, την ανθρώπινη υπόσταση, πίσω από αυτό το προσωπείο του «δημοσιογράφου».
Γιατί, όμως, έγραψα τη λέξη «δημοσιογράφος» με αυτό τον τρόπο; Επειδή πιστεύω ότι ο Άρης Προτοσάλτε, όπως και άλλοι συνάδελφοί του, αυτοί που είναι επικεφαλείς δημοσιογραφικών ομάδων, δεν είναι δημοσιογράφοι αλλά παραγωγοί ειδήσεων ή θεαμάτων. Αυτοί κανονίζουν για το χρήμα και για την αλίευση της είδησης τρέχουν οι βοηθοί που παίρνουν και τα λιγότερα. Τα παραδείγματα είναι πολλά: Χατζηνικολάου, Τράγκας, Παπαδάκης, Αυτιάς… Ο κατάλογος είναι μακρύς. Αν, όμως, ασχοληθούμε και άλλο με αυτό το επαγγελματικό σινάφι, τότε θα καταλήξουμε στο δημοσιογραφικό κουτσομπολιό, δηλαδή στη μίμηση των ίδιων των πράξεών τους.
ΚΑΤΙ ΣΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ας επιστρέψουμε στο θέμα μας. Αν δούμε πιο προσεχτικά τον Άρη Προτοσάλτε, τότε θα διακρίνουμε έναν άνθρωπο που είναι γεμάτος ψυχολογικά προβλήματα. Αυτό που θα διακρίνουμε πρώτο είναι το φόβο. Ας δούμε όσο πιο «ψυχρά» γίνεται τη ζωή του.
Ο ίδιος ο Άρης Προτοσάλτε αντιμετωπίζει κάθε πολιτική θέση και λόγο που δεν περιλαμβάνει μέσα του τη δημοσιογραφία με σεμεδάκι σε γαλάζιο φόντο, όπως ο ίδιος την υπηρετεί. Δημοσιογράφος από το 1984, παρουσιάζει εκπομπές ειδήσεων στον Σκάι από το 1991 και από το 1996 είναι στην πρωινή ζώνη. Το πολιτικό του στίγμα το έδωσε από νωρίς, αλλά κάποιες δηλώσεις και πράξεις του έγραψαν ιστορία στην κατεστημένη δημοσιογραφία, σαν τον «Ιβανόητο». Ας πούμε, μέσα στο 2013 μόνο είχε πάρει από τον Άδωνη Γεωργιάδη 18 συνεντεύξεις μέσα σε τέσσερις μήνες κυνηγώντας το βραβείο Πούλιτζερ. Ο μαχητικός δημοσιογράφος προσπαθεί απεγνωσμένα να κρύψει τη βαθιά καλλιτεχνική του υστερική φύση: Θέλει να προκαλεί, να έχει «άκρες» στην πολιτική εξουσία, χωρίς να κάνει κάποια προσπάθεια να το κρύψει.
Παρά την εμφανή «ερωτική» σχέση του με την αντιδραστική δεξιά, το παλεύει αλλά του ξεφεύγει. Όπως μετά τη δολοφονία Φύσσα, όταν είχε καλέσει στην εκπομπή του τον Κασιδιάρη, ο οποίος αρνήθηκε κάθε ευθύνη για τη δολοφονία. Τότε, ο Αρης, με ύφος πατρικό, είχε πει στον νεοναζί βουλευτή: «…Κάντε κάτι να μη σας πιάνουν στο στόμα τους…». Αξιοθαύμαστα ακριβολόγος, που δεν λέει βλακείες, τον Μάρτιο του 2015, όταν η κυβέρνηση είπε πως θα ηλεκτροδοτήσει 300.000 νοικοκυριά, ο Πορτοσάλτε δήλωσε πως «δεν υπάρχουν 300.000 νοικοκυριά χωρίς ρεύμα». Τον έκραξαν αδίκως, γιατί ο Άρης μετράει τις λέξεις στην κυριολεκτική τους μετάφραση οπότε του ξέφυγαν 500.000 αντίσκηνα, χωρίς ούτε καν καμπινέ εφόσον η λέξη-κλειδί ήταν νοικοκυριό και όχι γύφτοι, τσιγγαναρέοι, ανεργοάπλυτοι.
Όπως και στην ιστορία με το τραγικό λυκουρέζειο δυστύχημα με το ταχύπλοο-τορπίλα στην Αίγινα το 2016, δεν άφησε τον εαυτό του να παρασυρθεί από τον παράγοντα του ανθρώπινου πόνου και των νεκρών του συμβάντος, αλλά το αντιμετώπισε σαν προπαγανδιστικό θεατρικό δρώμενο ταινίας καταστροφής με κομπάρσους μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, επιβάτες στο ταχύπλοο. Θέλει να προκαλεί και συγχρόνως, έμπρακτα και με εμφανή τρόπο, να δίνει τα διαπιστευτήριά του στην συντηρητική εξουσία, αποκλειστικά και μόνο. Δεν είναι ένας χαμαιλέον της πολιτικής, είναι συνειδητοποιημένος δεξιός που πολεμά με ευφυή τρόπο την όποια προοδευτική ή σχετικά προοδευτική κίνηση. Ξέρει ότι στη δεξιά μπορεί να βρει τα λεφτά που θέλει και προσαρμόζει το λόγο του, τη διαδρομή του, από την οποία δεν ξεφεύγει καθόλου.
Ο ΦΟΒΟΣ ΤΟΥ ΥΠΗΡΕΤΗ
Ξέρει πολύ καλά ότι ο υπηρέτης είναι ένα αρεστό πρόσωπο που, όμως, κάποια στιγμή, θα πέσει σε δυσμένεια. Τότε θα πέσει απότομα στα χαμηλά, με επακόλουθο την ολοσχερή καταστροφή της ζωής του, αν δεν έχει φροντίσει να διαθέτει τις ψυχολογικές άμυνες που θα φρενάρουν αυτό το αίσθημα της απώλειας, για να μπορέσει να ξεκινήσει μία νέα ζωή. Τι σημαίνει αυτό, ειδικά στην περίπτωση του Άρη Προτοσάλτε;
Πολύ πιθανόν να βλέπει στη συντηρητική παράταξη την πατρική εξουσία. Θέλει να αγκιστρωθεί από αυτή για να έχει την υπόσταση που ήδη έχει διαμορφώσει. Τι, άραγε, να λείπει από τον Προτοσάλτε; Μάλλον η περσόνα του πραγματικού πατέρα του, αυτή που δε γνώρισε ποτέ. Αν, όντως, την είχε γνωρίσει, τότε θα είχε άμυνες, αφού θα είχε διαμορφώσει το χαρακτήρα του. Όμως, ουσιαστικά, δεν τον έχει διαμορφώσει και δεν μπορεί να συμπεριφερθεί σαν ένας ώριμος άνθρωπος και όχι σαν ένα αδύναμο παιδί που έχει αγκιστρωθεί από την ασφάλεια που θα μπορούσε να βρει στην άγνωστή του μητέρα.
Το υστερικό του Προτοσάλτε εγγράφεται σε αυτό το χάσμα. Ο λόγος του δεν μπορεί να είναι ουσιαστικά συγκροτημένος. Έχει την αυστηρή δομή του υστερικού του λόγου και μένει εκεί. Άρα τις παρεμβάσεις του θα πρέπει να τις αντιληφθούμε σα μία έκκληση για περισσότερη προστασία, όσο το δυνατόν περισσότερη από αυτό που αντικαθιστά τη μητέρα του. Με αυτό τον τρόπο βυθίζεται όλο και περισσότερο στο υστερικό, βλέπει τον Άλλο εαυτό του και παράγει έναν παραληρηματικό λόγο που έχει όμως μία αυστηρή συγκρότηση, παράγει τη δική του δομή, οδεύει προς την ψύχωση και μένει εκεί.
Στο πρόσωπο του Άρη Προτοσάλτε θα πρέπει να δούμε έναν ψυχωτικό, φοβισμένο άνθρωπο που βλέπει να φεύγει η γη κάτω από τα πόδια του, έναν ανώριμο άνθρωπο που προσπαθεί να εκφράσει έναν αυστηρά δομημένο λόγο. Έναν άρρωστο άνθρωπο που δε θέλει και δεν μπορεί να βγει από αυτό το αδιέξοδο. Σε αυτό το σημείο παράγεται ο φασίζον λόγος του, αυτός που παράγεται από την εναγώνια προσπάθειά του να προσεγγίσει τον αλάθητο και παντοδύναμο πατέρα. Μένει εκεί, είναι ένας στείρος λόγος, αυτός της καθαρά δεξιάς, συντηρητικής και απάνθρωπης λογικής.
Ο λόγος του Προτοσάλτε είναι καθαρά ο λόγος ενός τυπικού δεξιού. Αν τον καταδικάζουμε, ουσιαστικά, χωρίς να το καταλάβουμε, στηλιτεύουμε το λόγο μιας δεξιάς πολιτικής, αυτή όμως που, ουσιαστικά υποστηρίζει ένα μέρος της ελληνικής κοινωνίας, με ασυναίσθητο τρόπο. Ένα μέρος του Προτοσάλτε, κάποια στοιχεία του ψυχισμού του είναι και στο δικό μας κόσμο. Ας το δούμε, αν μπορούμε.
