ΔΙΜΗΝΙ ΚΑΙ ΑΓΙΟΣ ΜΟΔΕΣΤΟΣ
Δημητριάδα Μαγνησίας: γράφει ο Δημήτρης Βασιλείου
Ο αρχαιολογικός χώρος Διμήνι και ο ναός του Αγίου Μοδέστου στη Δημητριάδα, στη Μαγνησία είναι στο κέντρο της προσοχής μας. Σε αυτή την περιπλάνηση στη Δημητριάδα Μαγνησίας.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΙΣΗ
Το Διμήνι ήταν προϊστορικός οικισμός (4.800 π.Χ.). Της νεότερης νεολιθικής εποχής. Δηλαδή μετά την προκεραμική περίοδο και πριν την τελική νεολιθική. Βρίσκεται κοντά στη σημερινή ομώνυμη κωμόπολη. Απέχει περίπου 4 χλμ. από το Βόλο. Για εμάς ήταν το έναυσμα να επισκεφτούμε την ευρύτερη περιοχή της Δημητριάδος. Τα ραντεβού ήταν προκαθορισμένα με την τοπική εφορεία αρχαιοτήτων.
Το ανέκδοτο της υπόθεσης ήταν ένας βαρύ γλυκός στον κοντινό οικισμό Μελισσάτικα. Ήταν ο τόπος συνάντησης με την αρχαιολόγο που θα μας συνόδευε. Είχε την καλοσύνη να μας πει δύο λόγια για τον περικαλλή ναό του Αγίου Μοδέστου. Όπως μάθαμε είναι η έδρα της μητρόπολης Δημητριάδος.
Μέσα από τις πολλαπλές επισκέψεις μας στην Μαγνήσια γη, υπάρχουν πολλές απίστευτες συμπτώσεις. Λες και οι Μάγνητες μας καλούν κάθε δύο χρόνια να τους επιστραφούμε. Κατά την τρίτη αποστολή μας γνωρίσαμε όλη την αρχαιολογική κοινότητα. Όσων συντελούν ή συνετέλεσαν ανασκαφικά με την σκαπάνη τους. Τη συντήρηση και μελέτη όλων των ευρημάτων από τούς προϊστορικούς χρόνους ως το Βυζάντιο. Καθώς και τους ερευνητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που επιτελούν έργο ζωής.
Σε όλους αυτούς αυτό το κείμενο για τη Δημητριάδα Μαγνησίας είναι αφιερωμένο. Καθώς και στους αγαπημένους φίλους του τμήματος βιβλιοθηκών και μουσείων Βόλου. Πάντα τροχονομούν κάθε μας εξόρμηση.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: ΑΓΙΟΣ ΜΟΔΕΣΤΟΣ
Το ιδιάζων στο συναξάρι του Δεκέμβρη είναι ότι υπάρχουν δύο Άγιοι που φέρουν το όνομα Μόδεστος. Ενώ και οι δύο ήταν Αρχιεπίσκοποι Ιεροσολύμων. Ω τι σύμπτωση!
Ο πρώτος, είναι ιερομάρτυρας και εορτάζεται στις 18 Δεκεμβρίου, ενώ ο δεύτερος είναι όσιος και τιμάται στις 16 Δεκεμβρίου. Επικρατεί μια σύγχυση για τους βίους των δύο ομώνυμων Αγίων. Θα δούμε κάποια στοιχεία της ζωής τους, όπως τα διασώζει η παράδοση.
Δημητριάδα Μαγνησίας. Ο οικισμός Καλύβια ή Μελισσάτικα Καλύβα ή απλώς Μελισσάτικα συνοικίστηκαν γύρω στα 1800. Παλιότερα πιθανότατα υπήρχαν πέτρινα καλύβια ορθογώνια ή θόλοι. Τα χρησιμοποιούσαν οι ιδιοκτήτες τους, όταν κατέβαιναν από τη Μακρινίτσα, για να μαζέψουν τις ελιές το χειμώνα.
Το 1881 με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους είχαν πληθυσμό μαζί με τον Κάκαβο 409 κατοίκους. Μέχρι το 1912 ήταν οικισμός της κοινότητας Μακρινίτσας. Από το 1912 ως το 1972 αποτέλεσε ιδιαίτερη κοινότητα. Συμπεριελάμβανε και τα Κουγιάτικα. Από το 1972 μέχρι σήμερα είναι οικισμός του δήμου Νέας Ιωνίας. Σήμερα έχει περίπου 650 κάτοικους.
Ο ενοριακός Ιερός Ναός του Αγίου Μοδέστου στα Μελισσάτικα κτίστηκε το 1876 στη Δημητριάδα Μαγγνησίας. Στη θέση άλλου μικρότερου ναού. Είναι τρίκλιτη βασιλική με στοά στη νότια και δυτική πλευρά (νάρθηκας). Τον Αύγουστο του 2001 καταστράφηκε εσωτερικά από πυρκαγιά και έτσι χάθηκαν πολλά εκκλησιαστικά κειμήλια (βιβλία, εικόνες, σκεύη) μεγάλης ιστορικής αξίας.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: Η ΖΩΗ ΤΟΥ
Ο Άγιος Μόδεστος ήταν μοναχός ονομαστός για την αρετή του. Για την υψηλή γνώση της ιερής και αληθινής φιλοσοφίας που οδηγεί στο φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Για τους λόγους αυτούς εξελέγη ηγούμενος της Μονής. Αυτή που ίδρυσε ο Άγιος Θεοδόσιος ο κοινοβιάρχης τον 6ο αιώνα. Ποίμαινε με σύνεση την αδελφότητα. Το 614 ο βασιλιάς των Περσών Χοσρόης Β΄, επικεφαλής μεγάλου στρατού, προχωρούσε κατά των Ιεροσολύμων. Ο Πατριάρχης Ζαχαρίας έστειλε τότε το Μόδεστο να διασχίσει τις γραμμές του εχθρού. Να ζητήσει βοήθεια από τα αυτοκρατορικά στρατεύματα που στρατοπέδευαν στην Αντιόχεια.
Μετά από πολιορκία που διήρκεσε τρεις εβδομάδες, η Αγία πόλη έπεσε στα χέρια των Περσών. Αυτοί επί τρεις ημέρες τη λεηλατούσαν συστηματικά και προέβησαν σε ανείπωτες θηριωδίες. Ο Πατριάρχης Ζαχαρίας εστάλη σε εξορία στην Περσία μαζί με τον Τίμιο Σταυρό και χιλιάδες άλλους χριστιανούς. Ο Μόδεστος εξελέγη να τον αντικαταστήσει στον Πατριαρχικό θρόνο. Η πόλη γύρω του ήταν σωρός από καπνίζοντα ερείπια. Με μεγάλες θυσίες ο Άγιος Μόδεστος, ως νέος Ζωροβάβελ, μερίμνησε, ώστε να ταφούν τα δεκάδες χιλιάδες θύματα. Να αναστηλωθούν, όσο ήταν δυνατόν, οι ναοί και τα σκηνώματα. Αυτά που είχαν αφανίσει και βεβηλώσει οι βάρβαροι.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: Η ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ
Συγκέντρωσε τους επιζώντες. Τους παρηγόρησε, τους αναπτέρωσε την ελπίδα. Χάρη στη γενναιόδωρη βοήθεια του Πατριάρχη Αλεξανδρείας, Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος (12 Νοεμβρίου) κατόρθωσε να ξαναδώσει ζωή στη δεινοπαθούσα και στερημένη πόρους Εκκλησία της Σιών.
Κατά την περίοδο αυτή κατήχησε και βάπτισε έναν Πέρση. Αυτός ασπάστηκε την πίστη του Χριστού, τον Άγιο Αναστάσιο, που μαρτύρησε στην Καισάρεια το 628 (22 Ιανουαρίου).
Όταν επέστρεψε από την εξορία το 629, ο Πατριάρχης Ζαχαρίας ανέλαβε ξανά τη διακυβέρνηση της Εκκλησίας μέχρι την κοίμησή του, το 632. Ο Άγιος Μόδεστος το διαδέχτηκε τότε ως Πατριάρχης και διάδοχος του Αγίου Ιακώβου. Σκεύος εκλογής της Χάριτος και ακαταπόνητος κήρυκας του Ευαγγελίου. Ο Άγιος Μόδεστος κόσμησε το θρόνο της Μητρός Εκκλησίας με την ακτινοβολία της αρετής του και των θαυμάτων που επιτέλεσε. Εκοιμήθη ειρηνικά εν Κυρίω στις 16 Δεκεμβρίου του 634.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: Ο ΒΙΟΣ
Ο Μόδεστος γεννήθηκε στη Σεβάστεια της Μ. Ασίας. Από ευσεβείς χριστιανούς γονείς, οι οποίοι πέθαναν στη φυλακή κατά το διωγμό του Διοκλητιανού (περίπου 305 μ. Χ.). Το μόλις πέντε μηνών βρέφος Μόδεστος, οι δεσμοφύλακες το ανέθεσαν σε έναν ειδωλολάτρη άρχοντα. Σε ηλικία δεκατριών ετών έμαθε για τους πραγματικούς γονείς του. Αποφάσισε να βαπτιστεί και ο ίδιος χριστιανός. Σε αυτό συνετέλεσε και κάποιος χριστιανός χρυσοχόος από την Αθήνα. Αυτός ανέλαβε τη φροντίδα του νεοφώτιστου Μοδέστου. Τον έφερε στην Αθήνα και τον αγκάλιασε σαν παιδί του.
Μετά το θάνατο των θετών γονέων του, η ζήλεια των δύο παιδιών του χρυσοχόου για την αρετή του Μοδέστου τα οδήγησε στο να τον πουλήσουν ως δούλο στην Αίγυπτο. Η Χάρις του Θεού, όμως, δεν τον εγκατέλειψε. Ο αφέντης του Μοδέστου κατηχήθηκε από το δούλο του. Έγινε και ο ίδιος χριστιανός και ελευθέρωσε το Μόδεστο, τον ελευθερωτή του από τα δεσμά της αμαρτίας και του διαβόλου.
Φεύγοντας από την Αίγυπτο ο Μόδεστος κατευθύνεται για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους. Εκεί, αφού άνοιξαν μπροστά του οι πύλες του Παναγίου Τάφου, ο πιστός λαός των Ιεροσολύμων είδε το θαυμαστό αυτό γεγονός. Εξέλεξε το Μόδεστο αρχιεπίσκοπο της Μητρός Εκκλησίας, διάδοχο του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ
Ο Θεός έδωσε στο Μόδεστο ένα χάρισμα να θεραπεύει τα κατοικίδια ζώα. Ιδιαίτερα τα βόδια και τους ημιόνους. Κατά τη διάρκεια του μαρτυρίου του πραγματοποίησε θαυμαστά γεγονότα που σχετίζονταν με τα ζώα. Βρίσκονταν μπροστά στο βασιλιά ομολογώντας την πίστη του στον αληθινό Θεό. Εκείνος διέταξε τους στρατιώτες του να δέσουν τον Άγιο σε δύο άγριους ημιόνους. Να τους αφήσουν να τρέξουν, προκειμένου να διαμελισθεί το σώμα τού Αγίου επάνω στις πέτρες.
Ο Άγιος Μόδεστος, όμως, σήκωσε το χέρι του προς τους ημιόνους. Τους ευλόγησε και τότε αυτοί έφυγαν, αφήνοντάς τον λυμένο και αβλαβή. Ο βασιλιάς έξαλλος διέταξε να τον ξαναδέσουν στους ημιόνους. Όχι μόνο από τα χέρια αλλά και από τα πόδια. Να χτυπήσουν με πολλή δύναμη τα ζώα, ώστε να τρέξουν. Ο Μάρτυρας του Χριστού έλεγε, καθώς τον έσερναν οι ημίονοι: «Εάν ο Θεός είναι μαζί μας, κανείς δεν είναι εναντίον μας».
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: Ο ΒΟΣΚΟΣ
Κάποιος βοσκός βλέποντας τον Άγιο και αναγνωρίζοντάς τον, τον πλησίασε. Του είπε: «Λυπήσου με, Πάτερ, και βοήθησέ με, ώστε με τις ευχές σου να αποκτήσω ένα μοσχάρι». Ό Άγιος Μόδεστος πρόσταξε τους άγριους ημιόνους να σταματήσουν να τον τραβούν. Κάλεσε τότε το βοσκό να πλησιάσει μαζί με το κοπάδι του κι ευχήθηκε: «Ο Θεός, που ευλόγησε τα βόδια και τα πρόβατα του Αβραάμ, να σου χαρίζει κάθε χρόνο δύο μοσχάρια, ένα αρσενικό κι ένα θηλυκό».
Αμέσως μετά ο βοσκός αποχώρησε ευχαριστημένος και ο Άγιος διέταξε τους ημιόνους να επιστρέψουν στο μέρος από όπου είχαν ξεκινήσει να το σέρνουν. Πράγματι, οι ημίονοι υπάκουσαν γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα να εξαγριωθεί ακόμα περισσότερο ο βασιλιάς.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: Ο ΒΑΣΑΝΙΣΜΟΣ
Ανείπωτα ήταν τα βασανιστήρια πού επακολούθησαν: Έμπηξαν καρφιά στα πόδια του, το λιθοβόλησαν. Τον έριξαν σε ένα λέβητα με καυτό μολύβι. Τον έδεσαν σε μία κολώνα και άναψαν γύρω του μεγάλη φωτιά. Πρώτα άλειψαν το κεφάλι του με πίσσα και λάδι. Τίποτε, όμως, απ” αυτά δεν κατέβαλε τον Άγιο Μάρτυρα. Και τότε ό βασιλιάς διέταξε τον αποκεφαλισμό του.
Λίγο πριν από το τέλος του, ο Άγιος Μόδεστος προσευχήθηκε και τα τελευταία του λόγια ήταν: «Κύριε Ιησού Χριστέ, δημιουργέ του φωτός, καταξίωσόν με της Βασιλείας Σου. Σέ, Δέσποτα, και μόνον επόθησεν η ψυχή μου και για Σένα κατεφρόνησα το θάνατο και τα βασανιστήρια. Μη με κρίνεις λοιπόν, ανάξιο των αγαθών Σου, φιλάνθρωπε. Δέομαί Σου, όποιος με επικαλεστεί και με εορτάζει και όποιος αναγνώσει το Μαρτύριό μου. Βοήθησέ τον πάντοτε, χάριζέ του πλούσια τα ελέη σου. Αποδίωξε από τον οίκον αυτού και από όλα τα ζώα του κάθε βλάβη και ασθένεια. Πλήθηνέ τα, όπως ευλόγησες και επλήθηνες τα ποίμνια του Αβραάμ, του Ισαάκ, του Ιακώβ και όλων των δούλων Σου. Διότι είσαι ευλογητός στους αιώνες. Αμήν».
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ
Το μνημείο στη Δημητριάδα Μαγνησίας ερευνήθηκε αρχικά το 1896. Με πρωτοβουλία του τότε νομάρχη Μαγνησίας Ι. Κονδάκη και του γυμνασιάρχη Ε. Κούση. Με τη συνεργασία των αρχαιολόγων Π. Καββαδία, Lolling και Wolters. Αυτή η έρευνα είχε ως αποτέλεσμα την ανασκαφή του μυκηναϊκού θολωτού τάφου που είναι γνωστός ως Λαμιόσπιτο.
Το 1901, ο Βαλέριος Στάης ανακάλυψε το θολωτό τάφο στο λόφο του Νεολιθικού οικισμού. Εργάστηκε στον οικισμό Διμηνίου με τον Χρήστο Τσούντα από το 1901 μέχρι το 1905. Οι συστηματικές αυτές ανασκαφές ανέδειξαν τη σπουδαιότητα του συνοικισμού στη Δημητριάδα Μαγνησίας. Λείψανα του νεολιθικού αυτού οικισμού έφεραν στο φως τον συνοικισμό. Διέθετε οχυρωμένη ακρόπολη, διαδοχικούς περιβόλους, οικίες και τάφους.
Το 1977, ο Γιώργος Χουρμουζιάδης συνέχισε τις ανασκαφές στο νεολιθικό οικισμό. Οι ανασκαφές του μυκηναϊκού οικισμού στο Διμήνι συνεχίστηκαν το 1980 από την Βασιλική Αδρύμη-Σισμάνη. Το 2001 οι ανασκαφές αποκάλυψαν μια μυκηναϊκή πόλη και ένα ανακτορικό συγκρότημα που πιστεύεται, ότι θα μπορούσε να είναι μέρος της αρχαίας Ιωλκού. Μία εγχάρακτη πέτρα και ένα εγχάρακτο όστρακο επιβεβαιώνουν την γραφή Γραμμική Β.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Οι φάσεις της νεολιθικής εποχής (μεσολιθική, προ-κεραμική,νεότερη και τελική νεολιθική) δεν είναι ενιαίες σ΄όλες τις περιοχές του κόσμου. Κατά τον καθηγητή αρχαιολόγο Χρήστο Τσούντα η νεολιθική εποχή στο ελλαδικό χώρο αρχίζει το 6.800 π.Χ.
Το Διμήνι στη Δημητριάδα Μαγνησίας μας προσφέρει την πιο ολοκληρωμένη εικόνα ενός νεολιθικού οικισμού. Από αυτές που βρέθηκαν μέχρι σήμερα. Επιπρόσθετα μας δίδει την πληροφορία μιας ειδικἀ οχυρωμένης ακρόπολης με τους διαδοχικούς περιβόλους. Παράλληλα χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ενός μοναδικού αρχιτεκτονικού σχεδίου. Συγκεκριμένα, πρόκειται για έξι ομόκεντρους, σχεδόν κυκλικούς τοίχους. Κατασκευασμένους από μικρές σχιστολιθικές πέτρες που περιβάλλουν ανά ζεύγη όλο το λόφο. Οι περίβολοι έχουν αρκετό πλάτος (μεγαλύτερο του 1 μέτρου). Σώζονται σε ικανό ύψος (1-2 μέτρα). Πάνω στους περιβόλους «ακουμπούν» οι κατοικίες. Σε τέσσερα σημεία οι περίβολοι τέμνονται από μακρόστενους διαδρόμους.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: Ο ΝΑΟΣ
Ο ενοριακός ιερός Ναός του Αγίου Μοδέστου, στα Μελισσάτικα, κτίστηκε το 1876. Στη θέση άλλου μικρότερου ναού. Είναι τρίκλιτη βασιλική με στοά στη νότια και δυτική πλευρά (νάρθηκας). Τον Αύγουστο του 2001 καταστράφηκε εσωτερικά από πυρκαγιά και έτσι χάθηκαν πολλά εκκλησιαστικά κειμήλια (βιβλία, εικόνες, σκεύη) μεγάλης ιστορικής αξίας.
