γράφει ο Δημήτρης Βασιλείου
Ο ζωγράφος και πανεπιστημιακός, καθηγητής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, Παύλος Σάμιος, έφυγε το πρωί 4 Φεβρουαρίου, από τη ζωή, μετά από ολιγόμηνη μάχη με την επάρατο νόσο, στα 73 του χρόνια. Ο ζωγράφος νοσηλευόταν τον τελευταίο καιρό στο νοσοκομείο Υγεία.
Eκθέσεις του Παύλου Σαμίου παρακολουθούσα από τότε που σπούδαζα εφαρμοσμένες καλές τέχνες, αλλά και όσα χρόνια ασχολήθηκα με την διακόσμηση. Πάντα θαύμαζα την πινελιά του αλλά και την χρωματική του παλέτα που συμβάδιζαν απόλυτα με τις τότε απόψεις μου περί τέχνης. Ο Παύλος Σάμιος πάλεψε με την αισιοδοξία που το διέκρινε ως την ύστατη ώρα. Με τη ζωγραφική του και τα μηνύματα που διέδιδε μέσω αυτής, είναι ένας νικητής της ζωής.
Η τελευταία ατομική του έκθεση πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο του 2020 στην γκαλερί Σκουφά, με τίτλο «Καφέ Παράδεισος», όπου ο Παύλος Σάμιος παρουσίασε μία νέα ενότητα έργων, στο αγαπημένο του θέμα των καφενείων, που τον είχε απασχολήσει για πρώτη φορά τη δεκαετία του ‘80 στο Παρίσι.
Όλοι οι φίλοι μου ξέρουν την αγάπη μου με τούς γραφικούς καφενέδες ανά την Ελλάδα που ακόμα σερβίρουν τον καφέ σε χοντρό φλιτζάνι με το μπρίκι, το λουκούμι το μεταλλικό πιατέλο.
Μία κλασική συνήθεια, τα τελευταία χρόνια, είναι τα όμορφα Σαββατοκύριακα στην Αίγινα που κρύβει πολλούς θησαυρούς και ένας από αυτούς βρίσκεται στον κεντρικό δρόμο κατά μήκος του λιμανιού. Κοντά στην ψαραγορά με τα ταβερνάκια, σε ένα από τα όμορφα λιτά αλλά πάντα αξιοπρόσεκτα νεοκλασικά της Αίγινας, στεγάζεται το ιστορικό καφενείο του Μιχάλη.
Το καφενείο αυτό αποτελεί σημαντικό κομμάτι της κοινωνικής ζωής του νησιού για πάνω από μισό αιώνα ξεκίνησε να λειτουργεί σαν καφενείο το 1953, μιας και ακριβώς από πάνω είναι το Δημαρχείο του νησιού. Αυτό ζωγράφισε και ο Παύλος Σάμιος, αλλά είναι και σημείο προσωπικής αναφοράς σε κάθε επίσκεψη στο όμορφο νησί των φιστικιών.
Τις μέρες με ήλιο, όλοι προτιμούν να κάθονται έξω, έτσι αρχίζουν σιγά σιγά να στήνονται τα μεταλλικά, στρογγυλά τραπεζάκια και οι ψάθινες καρέκλες, έχοντας θέα προς το λιμανάκι με τις βάρκες και τα πλοιάρια, τους ψαράδες που περιποιούνται τα δίχτυα τους και τους περαστικούς. Ο Κύρ Μιχάλης παραμένει αθεράπευτα ερωτευμένος με τον τόπο του και πάντα ανοιχτός για συζήτηση, μιλά για την ιστορία του τόπου. Αφηγείται πάντα γεγονότα από τότε που η Αίγινα ήταν πρωτεύουσα του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους, αλλά και ιστορίες για τον, τότε, κυβερνήτη, Καποδίστρια, ο οποίος συνέβαλε αποφασιστικά στην ανάπτυξη του νησιού. Είναι φυσικά και ο πιο κατάλληλος στο να δώσει συμβουλές για το τι μπορεί να δει κανείς στο νησί και ποια μέρη να επισκεφτεί.
Νωρίς το πρωί, εκεί, οι ψαράδες πίνουν εδώ τον πρώτο καφέ της ημέρας τους. Ενώ αργότερα, κάθε λογής επαγγελματίες της πόλης μιλούν για την καθημερινότητα διαβάζοντας εφημερίδα, ακόμα και οι επισκέπτες του νησιού, συνταξιούχοι ναυτικοί αλλά και καπετάνιοι, που λένε ο ένας στον άλλο ιστορίες από τα μακρινά τους ταξίδια στην Ιαπωνία, την Αφρική και τη Βραζιλία, για τα δώρα που έφερναν στις γυναίκες τους, όταν επέστρεφαν πίσω με την τοπική ντοπιολαλιά και ας είναι τόσο συμά με την πρωτεύουσα.
Ιδού ο περιόνυμος καφενες της Αίγινας όπως τον αποτύπωσε ο Παύλος Σάμιος με τον χρωστήρα του. Ο χώρος είχε λειτουργήσει στην Κατοχή ως ψευτομπακάλικο όπως το χαρακτηρίζει ο ιδίος και λίγο μετά το τέλος του πολέμου όποτε κι έγινε το καφενείο που υπάρχει έως σήμερα, σχεδόν απαράλλακτο.
Ο σπουδαίος καλλιτέχνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Από μικρός ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και το σχέδιο βοηθώντας τον πατέρα του στο εργαστήριο παπουτσιών. Αγάπησε τη θρησκευτική ζωγραφική που τον κέρδισε από πολύ νωρίς και εργάστηκε στο εργαστήρι Αγιογραφίας του Διονύση Καρούσου μέχρι τα δεκαοκτώ του χρόνια. Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου στο Εργαστήρι του Πάνου Σαραφιανού και πέρασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.
Όπως αναφέρεται στην προσωπική του σελίδα, δάσκαλοί του ήταν ο Νίκος Νικολάου στο Προκαταρκτικό και ο Γιάννης Μόραλης στο εργαστήριο ζωγραφικής. Ο Νίκος Νικολάου είχε σαν αρχή το σχέδιο και την παράδοση της αρχαίας ελληνικής τέχνης και ο Γιάννης Μόραλης εισήγαγε τους σπουδαστές του στη σύγχρονη τέχνη. Σπουδαίοι δάσκαλοι που τους οφείλει πολλά, όπως επίσης και στο Γιάννη Τσαρούχη. Είχε την ευκαιρία να τον γνωρίσει στο Παρίσι και να μάθει τόσα πολλά για την ελληνική παράδοση, μέσα από τα μάτια ενός μοναδικού ζωγράφου που στα πρώτα του έργα τον επηρέασε πολύ. Την ίδια εποχή ήταν στη μοναδική παρέα του «Μαγεμένου Αυλού», όπου ο Μάνος Χατζιδάκις, μάγος του λόγου και γνώστης της ανάγκης των νέων, τους έμαθε να σκέπτονται χωρίς όρια.
Από το 1978 έως το 1992 έζησε και εργάστηκε στο Παρίσι. Από το 2000 ήταν καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας -εργαστήριο παραδοσιακής ζωγραφικής fresco-βυζαντινές εικόνες-χειρόγραφα-. Έχει ζωγραφίσει με την τεχνική του fresco πολλές μικρές εκκλησίες.
Έχει πραγματοποιήσει 70 ατομικές εκθέσεις και έχει λάβει μέρος σε σημαντικές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ήταν παντρεμένος με τη Μαρία Ξανθάκου. Από τον πρώτο του γάμο έχει δύο κόρες την Πανδώρα και την Αφαία οι οποίες ζουν στο Παρίσι.
Ήδη είχε αρχίσει να ζωγραφίζει τα έργα της επόμενης έκθεσης του, που δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει με τίτλο «Broken Reality», («Σπασμένη πραγματικότητα»), επιχειρώντας μία σύνδεση με την έκθεση του «Broken History» («Σπασμένη ιστορία»), εμπνευσμένος από τη σημερινή πραγματικότητα.
Παρά την κρίση που περνά ο συγκεκριμένος επιχειρηματικός κλάδος και τις αμέτρητες επιλογές του επισκέπτη, εξακολουθούν να υπάρχουν και να ξεχωρίζουν μέρη τα οποία, δίχως ίχνος σοβαροφάνειας, συνεχίζουν την ιστορία τους με τον δικό τους προσωπικό και αυθεντικό τρόπο, χωρίς να μετατρέπονται σε μία ακόμα τουριστική ατραξιόν βιτρίνα.
Αν ποτέ βρεθείτε στην Αίγινα, μία στάση για ένα ουζάκι και μερικές ιστορίες από τον κύριο Μιχάλη θα είναι σίγουρα η πιο ευχάριστη νότα της ημέρας. Αν στήσετε αυτί θαα ακούσετε να διηγούνται βέβαια και άλλες, πιο πικάντικες περιπέτειες, με γυναίκες και τρικυμίες. Το όλο σκηνικό συμπληρώνεται από καραφάκια με ούζο και τσίπουρο, τα οποία συνοδεύονται πάντα με ένα απλό, κλασικό μεζεδάκι -λίγο τυρί, ντομάτα, ψωμί και παστό ψάρι-. Έτσι συμπληρώνεται το θέατρο κάθε επίσκεψης στο αγαπημένο νησί μα τον Άγιο Νεκτάριο.
