ΚΟΡΩΝΟΠΑΡΕΝΕΡΓΙΕΣ

του Γιάννη Φραγκούλη

(ψυχαναλυτή)

Μετά από την εμφάνιση του κορωναϊού στη χώρα μας είναι πλέον εμφανές ένα μεγάλο πλέγμα παρενεργειών που έχουν να κάνουν και με την ψυχοπαθολογία της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό που βλέπουμε είναι ότι αλλάζει σε μεγάλο βαθμό ο ρυθμός της ζωής της ελληνικής κοινωνίας. Είναι λογικό να υπάρχει ένα υστερικό κύμα σε έξαρση, στις καθημερινές συμπεριφορές του Έλληνα που, μέχρι στιγμής, δεν έχει φτάσει στα όρια της ψύχωσης.

Στην αρχή βλέπαμε τις περιπτώσεις ασθενών από τον κορωναϊό, στις άλλες χώρες, σα σκηνές από ταινία επιστημονικής φαντασίας, σαν κάτι που δεν υπήρχε περίπτωση να έρθει στη χώρα μας. Τα πρώτα κρούσματα ήταν μία χαλαρή και ανεκδοτολογική αντίδραση, η οποία, θα μπορούσαμε να πούμε ότι συνοψίζεται στο «εμάς δε μας πιάνει τίποτε». Θα μπορούσαμε να πούμε ότι θέλαμε, με αυτό τον τρόπο, να ξορκίσουμε το κακό. Ποιο κακό όμως; Για να το αποφύγουμε θα πρέπει, πρώτα, να το γνωρίζουμε.

Σχεδόν αμέσως ακούστηκαν οι πρώτες θεωρίες συνομωσίας. Ποιοι «έφτιαξαν» αυτό τον ιό; Γιατί; «Θεωρίες» και αφηγήσεις που πλησιάζουν πολύ τις λογοτεχνικές αφηγήσεις. Υπάρχει αλήθεια σε αυτές τις θεωρίες; Ποτέ δε θα μάθουμε. Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλη αυτή η κατάσταση θα επηρεάσει την παγκόσμια λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και το θέατρο. Αν θυμηθούμε κάποιες ταινίες, ακόμη και το «Rabbit», του Κρόνενμπεργκ, ίσως ο κινηματογράφος τα έχει πει όλα. Τα έχει δείξει όλα. Ίσως από αυτές τις αφηγήσεις θα πρέπει κάτι να διδαχθούμε.

Αυτό που έχει φανεί σε ταινίες και θεατρικά έργα, με αφορμή αυτό το θέμα, είναι η υστερία που έχει πλήξει την κοινωνία, τους τρόπους αντιμετώπισης αυτής της πληγής που περνούν από την ψυχραιμία, αλλά και τον υπερήρωα που τελικά σώζει τους ανθρώπους από την ολική καταστροφή. Είναι όμως αυτό δυνατό; Η πραγματικότητα θα μας απαντήσει αρνητικά.

Ο άνθρωπος θέλει τον Πατέρα που θα τον προστατέψει. Θα καταλήξει στο υπέρτατο ον, στο θρησκευτικό ή παραθρησκευτικό πεδίο. Είναι λογικό το πιο σύνηθες να είναι η θρησκεία το πεδίο που θα βρει κάποιος την ψευδαίσθηση της ασφάλειας και της ευχαρίστησης. Και το εκκλησιαστικό κύκλωμα φροντίζει να παρέχει άπλετα αυτή την ψευδαίσθηση, η οποία είναι φανερή ως τέτοια όταν η ίδια η πραγματικότητα διαψεύδει την ουσιαστική ασφάλεια του ανθρώπου. Τα λόγια των  θρησκευτικών ηγετών δείχνουν ότι δεν μπορούν να αμφισβητήσουν τον επιστημονικό λόγο, όμως δεν τολμούν να απομακρυνθούν από το μεταφυσικό, αφού αυτό θα είναι μία βόμβα στα θεμέλια της θρησκείας, όπως έχει αναπτυχθεί εδώ και αιώνες από τις μονοθεϊστικές θρησκείες.

Από την άλλη, η στάση της κυβέρνησης ήταν στην αρχή διστακτική. Τα ΜΜΕ από τη μία έδειχναν ένα εφιαλτικό πεδίο, από την άλλη δεν τολμούσαν να ξεφύγουν από το συντηρητισμό και να «βουτήξουν» στα βαθιά του επιστημονικού λόγου.

Όταν οι πολιτειακοί παράγοντες αναγκάστηκαν να το κάνουν και να πάρουν τα αυτονόητα μέτρα, τότε άρχισε να δημιουργείται πανικός. Ο άνθρωπος κατάλαβε ότι είναι μόνος του. Η οικογένεια, το μικρότερο κύτταρο της κοινωνίας, πλήττεται και αυτό είναι μία σοβαρή πληγή που η κοινωνία τη ζει με τρόπο που πλησιάζει την υστερία. Κινήσεις που δείχνουν πανικό, ιδίως στην αποθήκευση προϊόντων που, νομίζουμε, ότι είναι απαραίτητα, αλλά στην ουσία δεν είναι σε αυτή την ποσότητα που εμείς αποθηκεύουμε. Συνίσταται ψυχραιμία και λογική. Αλλά πως;

Αν σκεφτεί κάποιος ότι αυτή η επιδημία δε θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε θα καταλάβουμε ότι θα πρέπει να επιστρέψουμε σε μία πιο ανθρώπινη συμπεριφορά, κάτι που θα μας θύμιζε το παρελθόν, παιχνίδι στο σπίτι, διάβασμα, οικογενειακές ασχολίες, εκπαιδευτικά και ψυχαγωγικά παιχνίδια, μουσική, ταινίες, σύσφιξη των ανθρωπίνων σχέσεων, αυτά που θα μας δώσουν και έμπρακτα την έννοια της κοινωνικής συνοχής. Συζήτηση και λήψη αποφάσεων μετά από ώριμη σκέψη, σεβασμό στο συνάνθρωπό μας, για την απόφασή μας θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας όλους αυτούς τους παράγοντες για να καταλήξουμε σε μία συμπεριφορά που δε θα προσβάλλει κανένα και θα στοχεύει στην ασφάλεια και τη μείωση του ανθρώπινου πόνου. Αυτός θα είναι ο μεγάλος μας στόχος.

Θα μπορέσει η ελληνική κοινωνία να πειθαρχήσει και να δείξει ωριμότητα ή θα ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Ιταλίας, με τη δικαιολογία του μεσογειακού ταπεραμέντου; Τα μέχρι τώρα παραδείγματα συμπεριφοράς των Ελλήνων μας δίνουν την εικόνα ενός είτε υστερικού είτε ναρκισσιστικού ανθρώπου που, σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να αντιληφθεί την πραγματικότητα ως έχει και προβάλλει το Υπερεγώ του. Θα δείξουν οι επόμενες μέρες τι πρόκειται να γίνει και αυτά θα είναι καθοριστικά για την υπόλοιπη ζωή μας, η οποία, πλέον, δε θα είναι ίδια με τα προηγούμενα δεδομένα.



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved