ΠΕΔΙΑ ΨΥΧΗΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΨΗΦΟΦΟΡΟ

Έχουμε προβληματιστεί σχετικά με τις απόψεις και τα σχέδια της ανάπτυξης στην Ελλάδα. Ειδικά για το λεγόμενο αναπτυξιακό σχέδιο που πολύ λίγες φορές σχεδιάστηκε στην Ελλάδα και ακόμη λιγότερες, μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού, εφαρμόστηκε με οποιοδήποτε αποτέλεσμα (βλέπε για αυτό το προηγούμενο άρθρο μας). Μπορούμε τώρα να δούμε το χάρτη χαρακτήρων, τους Έλληνες ψηφοφόρους πιο εμπεριστατωμένα, κάνοντας ανάλυση στο χαρακτήρα του Έλληνα πολίτη που καλείται να ψηφίσει.

Απ’την αρχή θα πρέπει να διακρίνουμε ότι υπάρχουν οι τάξεις στην κοινωνία, έτσι όπως έχουν μελετηθεί απ’τους μαρξιστές διανοητές. Οι μεγαλοαστοί είναι συντριπτική μειοψηφία, οι υπόλοιπες είναι ταγμένες να υπηρετούν το κεφάλαιο, ντόπιο ή ξένο, με οποιοδήποτε τρόπο. Εδώ όμως θα πρέπει να θυμηθούμε την άποψη του Αντρέα Παπαντρέου, ότι το ελληνικό κεφάλαιο είναι κυρίως μεταπρατικό. Άρα οι υπηρεσίες πηγαίνουν, μέσω της ελληνικής μεγαλοαστικής τάξης, στα ξένα συμφέροντα. Κατά συνέπεια, οι μεσοαστοί και οι κατώτερες τάξης αυτής βιώνουν έντονη ψυχολογική αλλοτρίωση διότι ξέρουν ότι δεν υπηρετούν την πατρίδα τους, αλλά ξένα συμφέροντα, ότι είναι δεκανίκια, που ανά πάσα στιγμή μπορεί να είναι άχρηστα, ότι η ταυτότητά τους δεν ολοκληρώνεται και είναι αδύνατον να βάλουν ένα εθνικό και, τελικά, ατομικό στόχο.

Αυτές οι αποσχιστικές τάσεις μας φέρνουν στο πεδίο όπου κάθε εθνικός πολιτικός σχεδιασμός είναι άσκοπος. Όσοι απ’αυτούς έχουν βάλει στο κέντρο των ενδιαφερόντων τους τον άνθρωπο, όπως η πατριωτική δεξιά και η προοδευτική αριστερά που είναι κυρίως ουμανιστική, δεν μπορούν να σκεφτούν και να σχεδιάσουν την πορεία τους με αυτό το γνώμονα. Ας δούμε όμως τον ψυχικό αγώνα αυτών των τάξεων. Τα συμπεράσματα που θα βγάλουμε θα μας βοηθήσουν να κάνουμε καλύτερο σχεδιασμό προσέγγισης σε συλλογικό αλλά και σε ατομικό επίπεδο, με δεδομένο ότι αυτός ο τελευταίος έχει μεγαλύτερη βαρύτητα, αφού όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι και δεν μπορούν να μπουν στο ίδιο «τσουβάλι».

pedia-psixis-ston-ellina-psifoforo-foto2

Παίρνοντας σα δεδομένο ότι οι μεγαλοαστοί ξέρουν πως παίζεται το παιχνίδι, τους όρους και το κέρδος, καταλαβαίνουμε ότι αυτοί είναι οι μόνοι που δεν αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα. Επιπλέον, θέτουν τον ιδεολογικό πλαίσιο της εξάρτησης και της καταπίεσης των άλλων τάξεων, με το εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο είναι έτσι σχεδιασμένο για να αναπαράγει αυτές τις δομές, και το εκκλησιαστικό-θρησκευτικό πλαίσιο που ιδεολογικοποιεί την αποδοχή της βίας του κράτους και την υποταγή στις εντολές του κεφαλαίου απ’τον πολίτη, καλώντας τον να την αναγνωρίσει ως πατρική, πάντα σε συνεργασία με τις δομές της εκπαίδευσης. Με αυτό τον τρόπο και με τη βία της κρατικής καταστολής και των φερέφωνών της (βλέπε σχετικό άρθρο για την τρομοκρατία) βλέπουμε πως αναπτύσσονται οι νευρώσεις του Έλληνα υποτελή σε αυτές τις λογικές που το θωρακίζουν σε αυτές τις απάνθρωπες επιλογές.

Αυτός ο θωρακισμός είναι η πεμπτουσία του προβλήματος. Είναι δύσκολο για τον άνθρωπο να αντιληφθεί την πραγματικότητα. Η νευρωσική λειτουργία του επιτρέπει σε αυτόν μόνο τη συνδιαλλαγή με τον Άλλον, το Εγώ με το Υπερεγώ έχουν μία τέτοια συνδιαλλαγή που ο φόβος και η υστερία παράγει και αναπαράγει το λόγο.

Με αυτή την έννοια παρατηρούμε τις εξής τάσεις: Ο μεσοαστός φοβάται την οικονομική και κοινωνική του πτώση και τη μετάπτωσή του σε κατώτερη οικονομικά και κοινωνικά τάξη. Το ίδιο και ο μικροαστός. Αυτός όμως «βλέπει» ξεκάθαρα ότι μπορεί να ενταχτεί στο προλεταριάτο και αυτό είναι κάτι που το φοβίζει. Αρχίζουν λοιπόν και αναπτύσσονται οι συντηρητικές δομές που εμποδίζουν να αναπτυχθεί η καθαρή σκέψη, να συζητηθεί μία άλλη λογική, πιο ανθρωποκεντρική και αναπτυξιακή, άρα υπάρχει η μετακίνηση σε πιο συντηρητικές δομές, δεξιές ή ακροδεξιές. Το προλεταριάτο χωρίζεται σε δύο μέρη: σε αυτό που έχει στην κατοχή του κάποιες παραγωγικές σχέσεις και σε εκείνο που η μόνη παραγωγική του δύναμη είναι το ίδιο του το σώμα. Το πρώτο μέρος έχει την τάση να προσεγγίσει το δρόμο του μικροαστού, όπως το αναφέραμε πιο πάνω. Το δεύτερο μέρος βιώνει το φόβο της καταστολής, της βιολογικής και οικονομικής εξαθλίωσης, της απομόνωσης.

pedia-psixis-ston-ellina-psifoforo-foto3

Αν, σε όλα αυτά τα θέματα, προσθέσουμε την καταπιεσμένη λίμπιντο από ένα κοινωνικό καθωσπρεπισμό, επιβαλλόμενο απ’τους «καλούς τρόπους της κοινωνίας», και από τις θρησκευτικές απαγορεύσεις, τότε καταλαβαίνουμε ότι το πρόβλημα είναι σοβαρό και ο πυρήνας του είναι η απελευθέρωση του ανθρώπου απ’τις προκαταλήψεις, τις ιδεοληψίες και τις συντηρητικές δομές που το φυλακίζουν σε αυτόν τον περιχαρακωμένο χώρο της συντήρησης.

Η θεωρία της ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης, ειδικά η κοινωνική ψυχολογία, βοηθούμενη απ’τις μελέτες του συμβολισμού, μας δίνουν πολλά εργαλεία για να εμβαθύνουμε στο θέμα. Αυτά τα εργαλεία, με την έννοια ότι δε θα τα βλέπουμε σαν αξιώματα, μπορούν να μας βοηθήσουν να αναλύσουμε την παρούσα κοινωνική κατάσταση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, να δούμε τις συμπεριφορές των ψηφοφόρων και να τις καταλάβουμε, να μην λειτουργούμε με αφορισμούς και πολώσεις, τελικά να σχεδιάσουμε τη στρατηγική της προσέγγισης του ανθρώπου για να τον προβληματίσουμε και να δει την ουσία του σε αυτό το κοινωνικό πλαίσιο που ζει. Τελικά, να γίνει δυνατό να αναπτυχθεί ο διάλογος μέσα στην κοινωνία.

Γιάννης Φραγκούλης

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βίλχελμ Ράιχ, «Η μαζική ψυχολογία του φασισμού», εκδ. Μπουκουμάνη.

Έριχ Φρομ, «Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία», εκδ. Μπουκουμάνη.

Καρλ Γιουνγκ, «Η ψυχολογία του ασυνείδητου», εκδ. Ιάμβλιχος.

Ζακ Λακάν, «Οι ψυχώσεις», εκδ. Ψυχογιός.



ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Ο Γιάννης Φραγκούλης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1960, όπου τέλειωσε το εξατάξιο γυμνάσιο. Σπούδασε χημεία στον Καναδά, στο Μόντρεαλ (Quebec), στο Μόνκτον (New Brunswick) και στην Ορλεάνη (Γαλλία). Το 1989 σπούδασε φωτογραφία στην ΑΚΤΟ, στην Αθήνα. Παρακολούθησε σεμινάρια σημειωτικής, με το Δημήτρη Τσατσούλη (φωτογραφίας, λογοτεχνίας και θεάτρου), στο Ελληνοαμερικάνικο Κολλέγιο. Το 2009 τέλειωσε το Master in Arts, από το Middlesex University, με θέμα της διατριβής του, «Ο μύθος, μια αφηγηματική διακειμενικότητα». Το 1989 άρχισε να αρθρογραφεί και το 1990 ξεκίνησε να γράφει κριτικές κινηματογράφου. Το 1992 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της οποίας έχει διατελέσει Πρόεδρος, και της FIPRESCI. Το 1994 έγινε μέλος του «Μικρό» (Σωματείο για την ταινία μικρού μήκους), στο οποίο ήταν Πρόεδρος για δύο θητείες. Το 2000 ξεκίνησε να διδάσκει σε σεμινάρια κινηματογράφου στην Ένωση Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΤΕΚΤ), στο «Μικρό», στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, στο Μουσείο Κινηματογράφου, στο Μικρό Πολυτεχνείο, στη Σχολή Κινηματογράφου Λυκούργου Σταυράκου, στο δικό του χώρο και σε συνεργασία με τη filmfabrik Productions, στη Θεσσαλονίκη, όπου διδάσκει κινηματογράφο μέχρι σήμερα στο Κινηματογραφικό Εργαστήρι Fabula, το οποίο διευθύνει. Συμμετείχε στο στρογγυλό τραπέζι της FIPRESCI, στην Κωνσταντινούπολη και στη Φιλιππούπολη με θέμα τον βαλκανικό κινηματογράφο. Συμμετείχε σε κριτικές επιτροπές στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας και σε Φεστιβάλ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είναι επιστημονικός σύμβουλος του Εργαστηρίου Almakalma, το οποία ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο (Performance). Κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στην εφημερίδα Εξόρμηση, στην οποία ήταν υπεύθυνος του πολιτιστικού τμήματος, στην Αθηναϊκή, στη Νίκη, στο Μανδραγόρα, στην Ουτοπία, στη Σύγχρονη Εκπαίδευση, στον κατάλογο του Φεστιβάλ της Λάρισας, στη Γραφή, στο Κ.ΛΠ., στο Ριζοσπάστη και στο Αλμανάκ της ΠΕΚΚ. Ίδρυσε το περιοδικό «αντι-Κινηματογράφος», στο οποίο ήταν διευθυντής σύνταξης, το 1992, το περιοδικό «Κινηματογράφος και Επικοινωνία», στο οποίο ήταν διευθυντής, το 2000. Επιμελήθηκε και συνπαρουσίασε, μαζί με τον Κώστα Σταματόπουλο, την εκπομπή «Cineπλάνο», στο 902TV, από το 2008 έως το 2009. Ήταν υπεύθυνος για τους διαδικτυακούς τόπους www.cinemainfo.gr και www.theaterinfo.gr. Ίδρυσε και διεύθυνε το greeceactuality.wordpress.com. και τώρα διευθύνει και αρθρογραφεί στα www.filmandtheater.gr και www.thessalonikinfo.gr. Έχει μεταφράσει το βιβλίο του Jean Mitry, «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», έχει γράψει τα βιβλία «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, το 2006, «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών (σειρά νεανική Βιβλιοθήκη) και «Κώστας Φέρρης», εκδ. της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Έχει οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις στην Ελλάδα, όπως το Αφιέρωμα στον Παλαιστινιακό Κινηματογράφο, το 2002, την Εβδομάδα Κλασικού Ιαπωνικού Κινηματογράφου και την Εβδομάδα Σύγχρονου Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, το 2002, ως μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. Ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής του Πανοράματος Νέων Δημιουργών, στο Ε.Κ.Θ., στη Θεσσαλονίκη, και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Solaris, η οποία δραστηριοποιείται πλέον στη Θεσσαλονίκη. Διευθύνει το Αφηγηματικό Εργαστήριο Fabula, που ερευνά τον Ενιαίο Παραστατικό Χώρο. Έχει σκηνοθετήσει τρείς ταινίες μικρού μήκους, οι δύο πτυχιακές για το Master στο πανεπιστήμιο Middlesex, και την ταινία-ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας». ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ «Μέσα από τις βιτρίνες», 8΄, 2009, σκηνοθεσία «Nafasz», 7΄, 2009, σκηνοθεσία «Η αγία της αρχαίας Μαντινείας», 50΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Στιγμή απολιθωμένη», 31΄, 2010, ντοκιμαντέρ, σκηνοθεσία «Η τελευταία λατέρνα», 6΄, 2010, σεναριακή επιμέλεια «Το κλειδί της επιστροφής», 13΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Το συρματόπλεγμα», 19΄, 2015, σεναριακή επιμέλεια «Στο Τσινάρι», 7΄, 2017, σκηνοθεσία «Sotos, ζωγράφος αει…πράγμων», 2020, 97΄, σκηνοθεσία-φωτογραφία ΒΙΒΛΙΑ «Ο ρυθμός και η μουσική στον κινηματογράφο», του Jean Mitry, μετάφραση, εκδ. Entracte και Σύγχρονη Εκπαίδευση, Αθήνα, 2001 «Τι είναι ο κινηματογράφος;», εκδ. Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών, Αθήνα, 2004 «Κώστας Φέρρης», εκδ. Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, Αθήνα 2004 «Η κωμωδία στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο», εκδ. Έλευσις, Τρίπολη, 2006


Copyritght 2022 Thessalonikinfo / All rights reserved